Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

“Huisarts boycot dure diabetespil”

08 augustus 2016

Afgelopen donderdag stond op de voorpagina van de Volkskrant een nieuwsbericht over medicatie tegen diabetes, ook wel suikerziekte genoemd. Huisartsen zouden “nauwelijks nieuwe, dure medicijnen voorschrijven”, waardoor “farmaceutische bedrijven in Nederland de afgelopen 5 jaar circa 335 miljoen euro hebben misgelopen in vergelijking met andere landen”.

Review door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Wat is er op te maken uit de titel?

Volgens de titel van het nieuwsbericht “boycot” de huisarts dure medicijnen tegen diabetes. Waar gaat dit bericht precies over? Zijn huisartsen in strijd met fabrikanten van medicijnen? En om welk medicijn gaat het precies?
Geen markt voor duur medicijn; farmaceuten lopen geld mis”, luidt de ondertitel van de online versie van het nieuwsbericht. Is het dure medicijn beter dan wat huisartsen nu voorschrijven? Of is het juist goed dat het dure medicijn niet wordt voorgeschreven?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Het nieuwsbericht volgt op onderzoek van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) en maakt deel uit van een serie artikelen waarin de Volkskrant “het krachtenspel tussen het grote geld en de gezondheidszorg” onderzoekt. Het onafhankelijke IVM onderzoekt het voorschrijven van medicijnen door artsen en het gebruik hiervan door patiënten. Dit instituut onderzocht ook al in 2015 het voorschrijfgedrag van huisartsen ten aanzien van “nieuwe bloedglucoseverlagende middelen” (nieuwe medicijnen tegen diabetes), en de verschillen hierin tussen Nederland en Duitsland. Deze nieuwe, vaak dure medicijnen tegen diabetes type 2 bleken in de periode 2010-2013 in Nederland veel minder te worden voorgeschreven dan in Duitsland. Het IVM berekende destijds dat Nederland daardoor 228 miljoen euro minder medicijnkosten heeft uitgegeven dan Duitsland. Nu ook de cijfers over 2014 bekend zijn maakte het IVM een nieuwe berekening, waarin het verschil in uitgaven op 335 miljoen uitkwam. Deze nieuwe berekeningen zijn de aanleiding voor het nieuwsbericht in de Volkskrant.

Is dit echt iets nieuws?

Het is dus niet nieuw dat Nederlandse huisartsen terughoudend zijn met het voorschrijven van nieuwe diabetesmedicijnen en daardoor minder medicijnkosten worden gemaakt dan bijvoorbeeld in Duitsland. Een verklaring voor deze terughoudendheid is dat de Nederlandse huisartsenrichtlijn adviseert om eerst de meer bekende ‘oude’ medicijnen voor te schrijven.
De Volkskrant schrijft nu dat “nieuwe middelen anders werken in het lichaam en minder bijwerkingen geven waardoor patiënten hun behandeling beter volhouden”. Ook wordt gesteld dat “het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) meent dat de nieuwe pillen weinig toevoegen omdat ze precies hetzelfde doen als de bestaande medicijnen”. Echter wordt in de richtlijn van het NHG ook de werking van de nieuwe middelen besproken, maar is de conclusie dat “direct bewijs voor effectiviteit” van deze nieuwe middelen ontbreekt.
Het advies in deze richtlijn is verder grotendeels gebaseerd op zowel de bekende goede werking van de ‘oude’ medicijnen alsook de (nog) onbekende langetermijneffecten van de nieuwe medicijnen. Als deze ‘oude’ medicijnen niet voldoende werken, kunnen volgens de richtlijn ook de nieuwe medicijnen worden voorgeschreven. Van een “boycot” van de nieuwe medicijnen door huisartsen lijkt dus in ieder geval wat de richtlijn betreft geen sprake. Waar beide stellingen in het nieuwsbericht precies op gebaseerd zijn wordt niet vermeld.

Het nieuwsbericht richt zich ook op de discussie over welke patiënten baat hebben bij de nieuwe medicijnen. Huisartsen zouden menen dat de nieuwe medicijnen slechts bij een kleine groep patiënten effectief zijn. Fabrikanten van de medicijnen maar ook medisch specialisten zouden juist van mening zijn dat veel meer patiënten hier baat bij zouden hebben. Het “standpunt van de huisartsen” zou zelfs hebben geleid “tot een conflict met de medisch specialisten”. Ook van deze stelling wordt niet duidelijk waar deze vandaan komt.
Dat de fabrikanten van medicijnen liever zouden zien dat huisartsen deze vaker voorschrijven mag geen verrassing zijn, dat is tenslotte waar de fabrikant aan verdient. Het is verder belangrijk te beseffen dat er een verschil is tussen de patiënten van de huisarts en de patiënten van de medisch specialist. Specialisten zien met name patiënten die zijn doorverwezen door de huisarts, vaak omdat behandeling met de ‘oude’ medicijnen niet voldoende werkt. Voor specialisten is het dus niet vreemd dat ze de nieuwe medicijnen vaker voorschrijven.
Of huisartsen er goed aan doen om terughoudend te zijn met het voorschrijven – en daarmee voor een flinke kostenbesparing zorgen – of dat patiënten hierdoor de juiste zorg mislopen – en farmaceuten dus hun geld – blijft onduidelijk. Op die belangrijkste vraag, namelijk wat het beste is voor de patiënt, wordt geen antwoord gegeven. In het nieuwsbericht stelt de Volkskrant wel dat uit internationale vergelijkingen blijkt dat de bestaande zorg in Nederland al “van zeer hoog niveau is, wat de meerwaarde van nieuwe medicatie wel eens gering kan maken”. Het rapport van het IVM geeft alleen een overzicht van de aantallen voorgeschreven medicijnen en doet geen uitspraken over kwaliteit van zorg.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Uit berekeningen van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik blijkt dat Nederland in 5 jaar tijd potentieel 335 miljoen euro heeft bespaard doordat huisartsen terughoudend zijn met het voorschrijven van nieuwe, dure medicijnen tegen diabetes. De huisartsenrichtlijn geeft de voorkeur aan ‘oude’ medicijnen en schrijft dat de nieuwe medicijnen hun meerwaarde nog onvoldoende hebben bewezen. Volgens deze richtlijn kunnen nieuwe medicijnen wel voorgeschreven worden, maar pas als de ‘oude’ niet voldoende werken. Volgens een nieuwsbericht in de Volkskrant leidt deze situatie tot frustratie bij fabrikanten van de medicijnen, omdat ze veel omzet mislopen. Van een “boycot” door huisartsen lijkt echter geen sprake. Specialisten in het ziekenhuis schrijven de nieuwe medicijnen vaker voor, maar zij krijgen ook de patiënten verwezen bij wie de ‘oude’ medicijnen onvoldoende werken.
De vraag of diabetespatiënten door het terughoudende voorschrijven van huisartsen de juiste behandeling mislopen blijft onbeantwoord, al stelt de Volkskrant wel dat de bestaande zorg in Nederland van een zeer hoog niveau is. In de huidige situatie leidt die dus bovendien tot een flinke besparing van medicijnkosten.

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.