Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

“Steeds meer kinderen krijgen volwassen ziekten: ‘Als dit zo doorgaat, worden kinderen van nu gemiddeld minder oud dan hun ouders’”

14 september 2019

Onlangs schreef de Volkskrant over de toename van ‘volwassen ziekten’ onder kinderen. Het bericht komt voort uit onderzoek door artsen van het Maastricht Universitair Medisch Centrum naar de gevolgen van overgewicht bij kinderen.

Geschreven door: Donica Lodder, coassistent aan de Universiteit van Amsterdam
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Wat is er op te maken uit de titel?

De titel suggereert dat de levensverwachting van de kinderen van nu mogelijk gaat dalen als gevolg van ‘volwassen ziekten’. Hiermee worden ziekten bedoeld die ‘eigenlijk’ alleen bij volwassenen voorkomen. In de inleiding worden een aantal voorbeelden van deze ziekten genoemd: diabetes type 2, hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol en obstipatie. Maar hoe komen kinderen ineens aan deze ziekten? Kunnen we kinderen hiertegen beschermen? En zijn het eigenlijk wel ‘volwassen ziekten’?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Aanleiding voor dit nieuwsbericht is een wetenschappelijk artikel dat al in februari van dit jaar werd gepubliceerd. Het artikel gaat over een onderzoek van het Maastricht Universitair Medisch Centrum naar de gevolgen van overgewicht bij kinderen. Overgewicht is een groeiend probleem onder zowel volwassenen als kinderen. In 2018 was bijna 12% van de kinderen tussen de 4 en de 17 jaar oud te zwaar. Hiervan had 3% ernstig overgewicht, ook wel obesitas genoemd.

De onderzoekers hebben 149 basisschoolkinderen en 150 middelbare schoolkinderen met (ernstig) overgewicht onderzocht op bijkomende (medische) problemen, ook wel comorbiditeiten genoemd. Alle kinderen kregen hulp bij het afvallen. Ze kregen gepersonaliseerde dieetadviezen, werden gestimuleerd om meer te bewegen en kregen psychologische ondersteuning. Na een jaar werd het effect van deze ‘leefstijlinterventie’ onderzocht. Uit de resultaten blijkt dat veel kinderen met overgewicht ook andere bijkomende problemen hebben. Van de onderzochte basisschoolkinderen met overgewicht had 54% verhoogde leverwaarden, 23% een te hoog cholesterol, 16% een afwijkende nierfunctie en 7% een te hoge bloeddruk. Ook had 37% enige mate van insulineresistentie (‘een begin van diabetes‘). Onder middelbare schoolkinderen met overgewicht werden veel dezelfde problemen gevonden. 52% was (deels) resistent tegen insuline, 48% had verhoogde leverwaarden, 42% een afwijkende nierfunctie,15% een verhoogd cholesterol en 10% had een te hoge bloeddruk.
Nadat de kinderen een jaar lang waren begeleid middels de leefstijlinterventie, werden ze opnieuw onderzocht om het effect te evalueren. De kinderen bleken afgevallen te zijn, hun cholesterol was gedaald en hun nierfunctie verbeterd. Daarnaast was ook de bloeddruk van basisschoolkinderen duidelijk verbeterd.

Op basis van deze resultaten concluderen de onderzoekers dat ook bij hele jonge kinderen de gevolgen van overgewicht al meetbaar zijn en dat veel orgaansystemen zijn aangedaan. Daarnaast blijkt dat hoe eerder wordt ingegrepen, hoe groter het effect op alle aangedane orgaansystemen.

Is dit echt iets nieuws?

Het is niet nieuw dat overgewicht een toenemend probleem is onder zowel volwassenen als kinderen. Mogelijke gevolgen van overgewicht bij kinderen, bijvoorbeeld diabetes type 2 en hoge bloeddruk, zijn uitgebreid onderzocht. De Nederlandse huisartsenrichtlijn over obesitas benadrukt het belang van vroeg ingrijpen, om deze nadelige gevolgen idealiter te voorkómen, maar anders vroeg op te sporen en adequaat te behandelen. De Volkskrant bespreekt naast bovengenoemde aandoeningen nog meer “grotemensenziekten”, maar het is te kort door de bocht om van al deze ziekten te stellen dat deze nu ook kinderen treffen. Zo schrijft de krant bijvoorbeeld over “baby’s die maagzuurremmers” gebruiken. Maagzuurremmers worden aan baby’s voorgeschreven ter behandeling van (vermeende) reflux. Reflux heeft bij baby’s echter een andere oorzaak dan reflux bij volwassenen. Volwassenen gebruiken maagzuurremmers bovendien niet alleen voor reflux maar vaker om andere redenen, zoals maagbescherming bij gebruik van bepaalde medicijnen.

In 2017 uitte de Gezondheidsraad haar zorgen over het toenemende medicijngebruik onder kinderen. Dit berust echter niet op een toename in het voorkomen van kwalen zoals reflux, vermoeidheid of obstipatie, maar op een toename van het aantal recepten dat voor deze kwalen wordt uitgeschreven. Het vaker en sneller voorschrijven van medicijnen, waar dat misschien niet altijd nodig is, wordt medicalisering genoemd.

Hoewel de Volkskrant dus een aantal “grotemensenziekten” aankaart die in sommige gevallen ook kinderen treffen, kunnen deze ziekten niet zonder nuance op een hoop gegooid worden. De Maastrichtse onderzoekers hebben in hun onderzoek bovendien geen onderzoek gedaan naar de invloed van deze ziekten op latere leeftijd. De lijst aan ‘volwassen ziekten’ die volgens de Volkskrant een negatief effect hebben op de levensverwachting van kinderen is daarmee voorbarig en ongefundeerd.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Overgewicht is een groeiend probleem onder (jonge) kinderen. Het gaat vaak samen met of leidt op langere termijn tot andere ziekten. Logischerwijs gaan we deze aandoeningen vaker zien naarmate meer kinderen (ernstig) overgewicht krijgen. Het is echter nog niet geheel duidelijk of verschillende ‘volwassen ziekten’ steeds vaker vóórkomen bij kinderen, of dat men er tegenwoordig vooral meer aandacht voor heeft dan wel eerder medicatie voor voorschrijft. Bovendien is niet onderzocht of deze ontwikkeling daadwerkelijk een negatieve invloed heeft op de levensverwachting van kinderen. Ten slotte is het belangrijk om te beseffen dat ziekten bij kinderen en volwassenen vaak van elkaar verschillen niet per se allemaal de oorzaak zijn van slechtere leefgewoonten. In ieder geval heeft een gezonde leefstijl met voldoende beweging en een gevarieerd dieet wel altijd de voorkeur.

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.