Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

“Groter kind door antibiotica”

07 september 2016

Begin juli schreef De Telegraaf dat kinderen die antibiotica hebben gekregen langer en zwaarder worden dan “kinderen die niet zo’n kuur hebben gehad”. Het nieuwsbericht is gebaseerd op een publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift door onderzoekers van de Universiteit Maastricht.

Review door: Marti Borkent, coassistent en promovendus, Erasmus Universiteit Rotterdam
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Wat is er op te maken uit de titel?

Volgens het nieuwsbericht in De Telegraaf worden kinderen die antibiotica hebben gekregen langer en zwaarder. De titel maakt niet duidelijk of dit goed of slecht is. Wordt deze groei daadwerkelijk veroorzaakt door de antibiotica? Maakt het daarbij uit hoeveel en hoe vaak kinderen antibiotica krijgen? En hebben alle antibiotica dit effect?
Op de eerste vraag wordt slechts deels antwoord gegeven: de onderzoekers zouden rekening hebben gehouden “met andere factoren die groei kunnen beïnvloeden, zoals borstvoeding en rookgewoontes van zwangere vrouwen”. Dat de groei ook echt direct door de antibiotica komt, staat volgens de onderzoekers zelf echter nog niet vast.

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Het wetenschappelijke artikel beschrijft resultaten uit een groot onderzoek in Maastricht waarbij kinderen vanaf de zwangerschap worden gevolgd, genaamd de ‘KOALA study’. Dit onderzoek richt zich onder meer op groei en ontwikkeling van kinderen. De onderzoekers zijn bijvoorbeeld geïnteresseerd in manieren waarop kinderen overgewicht krijgen. Overgewicht geeft kinderen namelijk meer kans op ziektes zoals suikerziekte en hart- en vaatziekten.

Als onderdeel van het onderzoek bestudeerden onderzoekers het antibioticagebruik van bijna 1000 kinderen, en de mogelijke invloed hiervan op hun groei en gewicht. Om een eventueel verband tussen antibioticagebruik en groei goed te beoordelen, hielden zij rekening met factoren die hier invloed op zouden kunnen hebben. Zo bekeken zij ook of er bijzonderheden tijdens de zwangerschap waren en of de moeder bijvoorbeeld rookte. Hierbij zagen zij dat alleen antibioticagebruik in de eerste twee levensjaren een grotere kans op groei in lengte en gewicht gaf. Dit bleek met name te gelden voor één bepaalde groep antibiotica (waaronder ook penicilline). Een verband tussen antibioticagebruik en daadwerkelijk overgewicht kon niet worden aangetoond.
De onderzoekers vinden het nog niet helemaal bewezen dat antibioticagebruik de groei in lengte en gewicht veroorzaakt. Ze vinden dat er meer onderzoek nodig is om dat echt hard te maken.

De onderzoekers noemen een aantal beperkingen aan hun onderzoek. Zo waren alleen gegevens bekend over antibiotica voorgeschreven door de huisarts, en niet over mogelijke voorschriften door het ziekenhuis. Ook was niet bekend met welke reden de antibiotica waren voorgeschreven. Het meten van lengte en gewicht is steeds door de ouders van de kinderen gedaan, wat de metingen minder precies kan maken. De onderzoekers geven aan dat deze beperkingen hun resultaten kunnen hebben beïnvloed. Verder is het onderzoek uitgevoerd met alleen blanke Nederlandse kinderen. De resultaten zijn daarom niet direct van toepassing op kinderen in het algemeen.

Is dit echt iets nieuws?

De onderzoekers geven aan dat er eerder al soortgelijk onderzoek is gedaan bij kinderen die antibiotica gebruikten. Sommige onderzoekers denken dat de antibiotica veranderingen veroorzaken in welke bacteriën in de darmen leven; de zogenaamde ‘darmflora’. Die darmflora kan misschien invloed hebben op je gewicht. Dit mogelijke effect is eerder aangetoond in muizen: jonge muizen worden dikker als zij de darmflora krijgen van andere, met antibiotica behandelde muizen. Of antibiotica ook bij kinderen de darmflora veranderen en daardoor invloed hebben op het krijgen van overgewicht, kan met het huidige onderzoek echter niet worden aangetoond.
Dat antibiotica niet onnodig moeten worden voorgeschreven (wat volgens de onderzoekers wel vaak gebeurt bij kinderen met luchtweginfecties), is overigens geen nieuwe gedachte. Overmatig gebruik van antibiotica kan namelijk resistentie’ van bacteriën veroorzaken.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Onderzoekers uit Maastricht hebben onderzocht of het gebruik van antibiotica bij blanke Nederlandse kinderen invloed heeft op hun groei in lengte en gewicht. Zij vermoedden dat antibioticagebruik kan leiden tot overgewicht, wat een verhoogde kans geeft op het ontwikkelen van bijvoorbeeld suikerziekte en hart- en vaatziekten. Gebruik van antibiotica in de eerste twee levensjaren bleek een verband te hebben met toename van groei, maar niet met overgewicht. Bovendien kon niet worden aangetoond dat de groei direct veroorzaakt werd door de antibiotica.
De onderzoekers geven aan dat meer onderzoek nodig is naar een mogelijk verband tussen antibioticagebruik op kinderleeftijd en overgewicht op latere leeftijd. Dit zou voor artsen een extra reden kunnen zijn om terughoudend te zijn met het voorschrijven van antibiotica.

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.