Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

“Autistische kinderen vertonen socialer gedrag door neusspray”

05 mei 2019

Vorige week schreef onder andere De Volkskrant over “een potentiële doorbraak”: “een neusspray die kinderen met autisme socialer maakt”. Deze nieuwsberichten zijn gebaseerd op onderzoek door de Universiteit van Stanford.

Review door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Wat is er op te maken uit de titel?

Terwijl De Volkskrant redelijk stellig schrijft dat kinderen met autisme die een maand lang een neusspray gebruikten socialer gedrag vertoonden, is de NOS nog wat voorzichtiger.
In hoeverre kloppen deze berichten? Wat is dit precies voor neusspray? En is deze neusspray nu al te gebruiken voor kinderen met autisme?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Kinderen met autisme verwerken informatie op een andere manier, waardoor zij gevoeliger zijn voor prikkels en moeite hebben met verandering. Symptomen van autisme bij kinderen zijn onder andere moeite met omgaan met leeftijdsgenoten en lange tijd angstig zijn. Autisme is aangeboren en gaat niet over. Behandeling van autisme bij kinderen is doorgaans vooral gericht op de ouder-kindrelatie en de ontwikkeling van het gedrag van het kind. Medicijnen als behandeling hebben niet de voorkeur,  daar is nog nauwelijks vergelijkend onderzoek naar gedaan.

Wat uit eerder onderzoek wel zou blijken, is dat het hormoon vasopressine van invloed is op sociaal gedrag. Onderzoekers van de Universiteit van Stanford wilden daarom weten of een neusspray met het hormoon vasopressine een effectieve behandeling zou kunnen zijn voor kinderen met autisme. Hiertoe verdeelden zij willekeurig 30 kinderen van 6-13 jaar oud met autisme in twee gelijke groepen:

  • De eerste groep kreeg gedurende vier weken een vasopressine-neusspray
  • De twee groep kreeg gedurende vier weken een placebo-neusspray

Zowel de onderzoekers als de kinderen en hun ouders wisten gedurende het onderzoek niet welke kinderen in groep 1 of 2 zaten (een zogenaamd ‘dubbel blind’ onderzoek). Uiteindelijk zagen de onderzoekers bij kinderen die de vasopressine-neusspray hadden gekregen minder symptomen van autisme ten opzichte van de placebo-groep. Er werden gedurende de korte onderzoeksperiode weinig bijwerkingen van de neussprays gezien. Op basis van deze – zoals zij zelf benadrukken – “voorlopige bevindingen“ concluderen de onderzoekers dat vasopressine-neusspray “de potentie heeft om een werkzaam medicijn te worden voor de behandeling van sociale klachten bij kinderen met autisme.”

Is dit echt iets nieuws?

Het vermoeden dat er een verband is tussen autisme en vasopressine is al in de jaren 60 beschreven. Ook het op vasopressine lijkende hormoon oxytocine is als mogelijk medicijn onderzocht: in 2014 concludeerden onderzoekers al dat dagelijkse toediening van een oxytocine-neusspray veilig en mogelijk werkzaam leek. Maar zij stelden, net als de onderzoekers van het vasopressine-onderzoek, dat er eerst meer en groter onderzoek nodig is voor de neusspray echt als behandeling kan worden gebruikt.

Het huidige onderzoek is een zogeheten fase 2-onderzoek waarbij het doel voornamelijk is om na te gaan wat de effecten zijn van een medicijn (in dit onderzoek dus de vasopressine-neusspray) op een bepaalde aandoening. Als een fase 2-onderzoek daadwerkelijk een effect laat zien (zoals in dit onderzoek het geval lijkt te zijn), dan volgt hierna een fase 3-onderzoek om de effecten en bijwerkingen van het medicijn beter te beoordelen en het effect te vergelijken met andere bestaande behandelingen. Hierbij worden vaak grotere aantallen patiënten gedurende langere tijd gevolgd. Pas na positieve resultaten van deze onderzoeken zal het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG)  een medicijn goedkeuren om in Nederland te worden voorgeschreven. Zoals een apotheker terecht in de Volkskrant opmerkt ligt de vasopressine-neusspray daarom nu nog niet in de apotheek en zal het waarschijnlijk nog jaren duren voordat deze daadwerkelijk op de markt komt.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Een kleinschalig Brits onderzoek laat zien dat een neusspray met het hormoon vasopressine de potentie heeft om een werkzaam medicijn te worden voor de behandeling van kinderen met autisme. Er zal echter nog meer onderzoek nodig zijn voor duidelijk wordt of deze “potentiële doorbraak” daadwerkelijk als medicijn verkrijgbaar zal zijn.

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.