Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

“Populaire maagzuurremmers vergroten kans op chronische nierziekte”

20 januari 2016

In het NRC stond op 12 januari 2016 een nieuwsbericht waarin wordt vermeld dat maagzuurremmers de kans op chronische nierziekte vergroten. Het bericht baseert zich op Amerikaans onderzoek.

Review door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Wat is er op te maken uit de titel?

“Populaire maagzuurremmers” zouden de kans op chronische nierziekte vergroten. Maagzuurremmers worden door veel patiënten gebruikt. Geldt deze grotere kans voor al deze patiënten? En hoe groot is die kans precies?
In het nieuwsbericht is te lezen dat patiënten die een bepaald type maagzuurremmers gebruiken, zogeheten protonpompremmers (PPI’s), een 20 tot 50 procent grotere kans hebben op chronische nierziekte. Bij de meeste mensen zijn deze PPI’s bekend onder namen als omeprazol en pantoprazol.

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Onderzoekers hebben gegevens gebruikt van ruim 10.000 patiënten uit een Amerikaans onderzoek naar hart- en vaatziekten. Ze noteerden of deze patiënten wel of niet een PPI gebruikten en keken 15 jaar later welke patiënten chronische nierziekte hadden ontwikkeld. Uit hun cijfers bleek dat patiënten die een PPI gebruikten uiteindelijk 20 tot 50% meer kans hadden op chronische nierziekte.

Is dit echt iets nieuws?

Het zou nieuw zijn als nu is bewezen dat gebruik van PPI’s de kans op chronische nierziekte vergroot. Maar dit is niet wat de onderzoekers hebben aangetoond. Om dit te kunnen begrijpen, is het belangrijk het verschil tussen de begrippen verband (ook wel: correlatie) en oorzaak-gevolg (ook wel: causaliteit) te kennen.

We geven een voorbeeld waarbij er wél een verband, maar géén oorzaak-gevolg is.
Als er meer paraplu’s worden verkocht (de mogelijke oorzaak), dan stijgt het aantal overstromingen (het mogelijke gevolg). Veroorzaakt de verkoop van paraplu’s echt overstromingen? Nee. Het ligt meer voor de hand dat een derde factor een belangrijke rol speelt. Deze beïnvloedt zowel de verkoop van paraplu’s als het aantal overstromingen. In dit voorbeeld is dit ‘de toename van regen’. Er is dus wel een verband tussen het aantal verkochte paraplu’s en het aantal overstromingen (namelijk de regen), maar het is géén oorzaak en gevolg.

We vertalen dit nu naar het PPI-onderzoek. De onderzoekers hebben laten zien dat er een verband bestaat tussen het gebruik van PPI’s en het ontwikkelen van chronische nierziekte. Dit is iets anders dan dat het gebruik van PPI’s (de oorzaak) direct leidt tot chronische nierschade (het gevolg). Het zou bijvoorbeeld kunnen dat er – net als de regen in het voorbeeld – een derde factor een belangrijke rol speelt. Of dit zo is en welke factor dit dan is, is nog niet bekend.
De onderzoekers vermelden dan ook duidelijk in hun conclusie dat “er verder onderzoek verricht moet worden om te bepalen of het gebruik van PPI’s op zichzelf ook nierschade oplevert en, als dit daadwerkelijk zo is, hoe dit dan werkt”. Het nieuwsbericht in het NRC vermeldt deze conclusie niet.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Als je een maagzuurremmer (en dan vooral een PPI zoals omeprazol of pantoprazol) gebruikt, zal dit nieuwsbericht waarschijnlijk je aandacht trekken. Het is echter niet zo dat onderzoek nu heeft aangetoond dat het gebruik van PPI’s leidt tot het krijgen van chronische nierziekte. Het onderzoek toont wel een verband aan, maar of PPI’s daadwerkelijk chronische nierziekte veroorzaken is nog niet duidelijk.

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.