“Antilichamen ontdekt die ernst migraine verminderen”

Vorige week meldde NU.nl dat uit twee onderzoeken “waarbij migraine-antilichamen zijn getest”, blijkt dat deze middelen mogelijk effectief zijn tegen migraine. Beide onderzoeken werden onlangs gepubliceerd in een vooraanstaand Amerikaans wetenschappelijk tijdschrift.

Review door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bronnen: klik hier en hier

Wat is er op te maken uit de titel?

Onderzoekers zouden ‘antilichamen’ hebben ontdekt die de ernst van migraine verminderen. RTL Nieuws meldt dat “een middel tegen migraine aanslaat” en dat het middel “mogelijk volgend jaar beschikbaar is”. Wat zijn dit precies voor middelen? En is het daadwerkelijk zo dat ze volgend jaar al beschikbaar zijn?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Migraine is hoofdpijn die in aanvallen komt. Bij chronische migraine hebben mensen meer dan 15 aanvallen per maand. Voor de behandeling van migraine zijn er meerdere mogelijkheden. Britse onderzoekers hebben nu in twee verschillende onderzoeken gekeken of twee nieuwe medicijnen, die gebaseerd zijn op zogeheten antilichamen, ook werkzaam zijn. Antilichamen (ook wel antistoffen genoemd) zijn eiwitten die doorgaans een rol spelen bij de afweer, zoals NU.nl schrijft. Migraine wordt echter niet veroorzaakt door een virus of bacterie. Maar mogelijk speelt een bepaald eiwit (‘CGRP’) een rol bij de hoofdpijn, en kunnen antilichamen die speciaal gericht zijn tegen dit CGRP daarom helpen. De twee onderzochte medicijnen met zo’n antilichaam tegen CGRP heten fremanezumab en erenumab.

Voor het onderzoek naar fremanezumab werden 1130 patiënten met chronische migraine onderzocht. Deze patiënten werden in drie vergelijkbare groepen verdeeld. Alle patiënten kregen één keer per maand een injectie toegediend, waarbij het per groep verschilde of zij daadwerkelijk het medicijn kregen of dat de injectie met een placebo was:

• Kwartaalgroep: deze groep kreeg slechts eens per drie maanden fremanezumab en kreeg voor de rest een placebo.
• Maandgroep: deze groep kreeg elke maand fremanezumab
• Placebogroep: deze groep kreeg alleen placebo’s toegediend

Zowel de patiënten als de artsen wisten niet wie er in welke groep was ingedeeld. Zo kon achteraf beter worden bepaald of de hoofdpijn echt minder werd door het medicijn, en niet door een placebo-effect. Na de eerste injectie werd gedurende drie maanden bijgehouden hoeveel last de patiënten hadden van hun migraine. In de kwartaal- en maandgroep daalde het gemiddelde aantal hoofdpijndagen met respectievelijk 4,3 en 4,6 dagen. In de placebogroep was dit 2,5 dagen. Bij slechts 13 patiënten (waarvan 3 in de placebogroep) werden bijwerkingen gezien.

Het onderzoek voor erenumab had een vergelijkbare opzet, waarbij werd gezien dat het aantal hoofdpijndagen afnam naarmate de dosis van het toegediende medicijn toenam.

De onderzoekers concluderen op basis van deze onderzoeken dat beide medicijnen een rol kunnen spelen bij de behandeling van migraine. Wel merken zij bij beide medicijnen op dat de effectiviteit en veiligheid op lange termijn nog moet worden onderzocht.

Is dit echt iets nieuws?

Eerdere onderzoeken hebben aangetoond dat een bepaald eiwit in de hersenen betrokken is bij zowel de pijn als de gevoeligheid voor licht en geluid die mensen met migraine ervaren. De medicijnen fremanezumab en erenumab zijn op deze eigenschap gebaseerd. Voor het eerst hebben onderzoekers een vergelijking bij patiënten kunnen maken tussen het wel en niet geven van deze medicijnen en de klachten die patiënten hierbij ervaren.

Migraine komt veel voor en kan grote impact hebben op het dagelijks functioneren van patiënten. Als er op korte termijn één of meerdere medicijnen op de markt komen die de klachten van migraine verlichten, dan is dit daarom groot nieuws. In beide onderzoeken wordt echter nog geen uitspraak gedaan over of en wanneer de middelen daadwerkelijk beschikbaar komen. Er is waarschijnlijk eerst meer onderzoek nodig naar de veiligheid van de middelen op de lange termijn.
De kop “middel tegen migraine (…) mogelijk volgend jaar beschikbaar” lijkt gebaseerd op een uitspraak van een neuroloog.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Twee nieuwe medicijnen die zogeheten antilichamen bevatten lijken een rol te kunnen spelen bij de behandeling van migraine. Britse onderzoekers testten de medicijnen en zagen een afname van het gemiddelde aantal hoofdpijndagen bij migrainepatiënten, zonder vervelende bijwerkingen.
De onderzoeken zijn in een vergevorderd stadium, alleen de langetermijneffecten zijn nog niet onderzocht. Of en wanneer deze medicijnen daadwerkelijk op de markt komen is daarom op dit moment nog niet duidelijk.