Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

“Portie vis per week verlaagt risico op dementie”

12 februari 2016

NU.nl schreef vorige week over de invloed van visconsumptie op het ontwikkelen van dementie. Het bericht baseert zich op resultaten van Amerikaans onderzoek.

Review door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Wat is er op te maken uit de titel?

Een portie vis per week zou het risico op dementie verlagen. Waar komt deze conclusie vandaan? En geldt dit voor alle vormen van dementie?
De inleiding van het nieuwsbericht schrijft dat minstens één portie vis per week “het risico op de ziekte van Alzheimer en aandoeningen die te maken hebben met dementie” verlaagt.

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Het nieuwsbericht komt voort uit onlangs gepubliceerde resultaten van Amerikaans onderzoek. Van bijna 300 mensen werden, na hun overlijden, de hersenen onderzocht op afwijkingen die zouden kunnen passen bij dementie. Deze mensen hadden de jaren voor hun overlijden een dieetlijst bijgehouden. Vervolgens keken onderzoekers of er een verband was tussen de mate van visconsumptie volgens deze dieetlijst en de mate van ‘aanwijzingen voor dementie’ bij het hersenonderzoek.
Om de conclusies van het onderzoek goed te begrijpen benadrukken we hier kort dat er verschillende vormen van dementie zijn. Eén vorm van dementie is de ziekte van Alzheimer.

De belangrijkste conclusies van het onderzoek zijn als volgt:

  • Het één of meer keer per week eten van vis lijkt alléén een gunstig effect te hebben op ‘aanwijzingen voor de ziekte van Alzheimer’, en dan alléén bij mensen met een genetische aanleg voor deze ziekte
  • Het onderzoek vindt géén verband tussen het eten van vis en andere vormen van dementie
  • Eerdere studies naar het verband tussen het eten van vis en de ziekte van Alzheimer (bij mensen met een genetische aanleg voor de ziekte) spreken elkaar tegen

Hoe komt het dan dat het nieuwsbericht op NU.nl toch als titel heeft: “Portie vis per dag verlaagt risico op dementie”?
Om dit te verklaren komen we terecht bij een persbericht van de Universiteit van Wageningen. Deze universiteit stuurde een persbericht uit omdat één van de onderzoekers is verbonden aan de universiteit.
De titel van het persbericht luidt: “Eten van vis is goed tegen dementie”. Ook dit bericht schrijft in de inleiding dat “het eten van minstens één portie vis per week zorgt voor een lager risico op de ziekte van Alzheimer en dementie-gerelateerde aandoeningen”. Zoals we net hebben beschreven komt dit dus niet overeen met de bevindingen en conclusies van de onderzoekers. Verderop in het bericht komt de nuance en wordt bevestigd dat het verband alleen werd gevonden bij de mensen met een bepaalde genetische aanleg en dat dit verband in andere studies niet altijd is aangetoond.
Het persbericht concludeert uiteindelijk: “Daarom is het nog te vroeg om vast te stellen dat het eten van vis werkelijk een gunstig effect heeft voor mensen met deze genetische aanleg voor dementie”. Deze conclusie van het bericht ontkracht dus de eigen titel en inleiding.

De onderzoekers schrijven voorzichtige conclusies en nuanceren deze in hun artikel. De universiteit neemt deze nuance over in het persbericht, maar schrijft een meer ongenuanceerde titel en inleiding bij dit bericht. Vervolgens gebruikt NU.nl (in samenwerking met Gezondheidsnet) dit persbericht als bron voor zijn eigen nieuwsbericht en brengt zo de ongenuanceerde titel in het nieuws.

Is dit echt iets nieuws?

De mogelijk beschermende werking van het eten van vis op het krijgen van dementie wordt al jaren onderzocht. De onderzoekers beschrijven dat zij nu de eersten zijn die hersenweefsel hebben kunnen onderzoeken van mensen die voor hun overlijden dieetlijsten invulden. Dit gaf de onderzoekers de mogelijkheid om in dit hersenweefsel vroege aanwijzingen voor dementie te onderzoeken – deze weefselafwijkingen zijn al aanwezig voordat patiënten ‘zichtbaar’ dement worden – en te combineren met de dieetgegevens. Dit in tegenstelling tot de oudere onderzoeken, waarbij alleen werd bijgehouden of patiënten zichtbaar dement werden.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat hersenen van mensen met een genetische aanleg voor de ziekte van Alzheimer minder afwijkingen laten zien die bij deze ziekte passen wanneer zij één of meer porties vis per week eten. Ondanks voorzichtige conclusies in het originele onderzoeksartikel heeft het onderzoek geleid tot ongenuanceerde titels van pers- en nieuwsberichten, die stellen dat het eten van vis het risico op dementie en gerelateerde aandoeningen verlaagt.
Naast het feit dat de genoemde associatie niet bleek op te gaan voor mensen zonder de genetische aanleg en dat deze ook niet gold voor andere vormen van dementie, is het belangrijk om te beseffen dat het aantonen van afwijkingen in de hersenen bij overleden mensen iets anders is dan het diagnosticeren van dementie.

Het huidige dieetadvies van de Gezondheidsraad luidt: “Eet één keer per week vis, bij voorkeur vette vis”. Dit advies is gebaseerd op de mogelijk gunstige invloed van het eten van vis op verschillende aandoeningen, waaronder vooral hart- en vaatziekten. Specifiek over dementie schrijft de Gezondheidsraad: “het verband tussen visconsumptie en het risico op dementie is niet eenduidig”. Het Amerikaanse onderzoek lijkt deze conclusie vooral te bevestigen.

Categorieën:

Tags:

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.