Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

“Onderzoek: pillen én gesprek tegen depressie”

15 april 2018

De Volkskrant schreef vorige week dat er “een nieuwe, verrassende manier” is gevonden ter bescherming tegen de terugkeer van een depressie. Dit zou blijken uit onlangs gepubliceerd onderzoek door onder andere het AMC, het VUmc, de Rijksuniversiteit Groningen en het Radboudumc.

Review door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Wat is er op te maken uit de titel?

Volgens de Volkskrant biedt de “combinatie van pillen en praten de beste preventie tegen terugkerende depressie”. De krant spreekt van “een nieuwe, verrassende manier”, waarna vervolgens ook NOS.nl en Het Parool het bericht overnamen. Wat betekenen deze bevindingen voor mensen met een depressie? En hoe nieuw is dit inzicht eigenlijk?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Een depressie is een aandoening waarbij klachten van somberheid en lusteloosheid langer dan twee weken aanhouden. Ruim de helft van de depressies is na een half jaar over. Maar als mensen een depressie hebben doorgemaakt komt deze in ongeveer 35-65% van de gevallen terug (‘terugval’). Om zo’n terugval te voorkomen zijn er verschillende behandelmogelijkheden.

In opdracht van de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (ZonMw) hebben onderzoekers de effectiviteit van deze verschillende behandelingen vergeleken. Zij onderzochten dus niet de behandeling van een depressie, maar manieren om terugval van een depressie te voorkómen.
Gedurende de periode 2009-2015 werden 289 patiënten willekeurig verdeeld over drie behandelmogelijkheden om terugval te voorkómen. Deze patiënten hadden allemaal al minstens twee depressies achter de rug en gebruikten hiervoor nog steeds antidepressiva gedurende een periode langer dan zes maanden.
De onderzoekers vergeleken de volgende drie behandelingen:

  1. De antidepressiva blijven gebruiken
  2. Het volgen van psychotherapie (bestaand uit 8 sessies van zogeheten ‘preventieve cognitieve gedragstherapie’) in combinatie met het afbouwen van de antidepressiva
  3. Het tegelijkertijd volgen van psychotherapie en het blijven gebruiken van de antidepressiva

Uit de onderzoeksresultaten bleek de kans op terugkeer van een depressie binnen twee jaar per type behandeling:

  1. 60% bij het gebruik van alleen antidepressiva
  2. 63% bij het volgen van psychotherapie en het tegelijkertijd afbouwen van antidepressiva
  3. 43% bij het volgen van psychotherapie en het blijven gebruiken van antidepressiva

De kans op terugkeer van een depressie bleek dus voor de eerste twee groepen vergelijkbaar. Oftewel, er lijkt geen verschil te zijn tussen het gebruik van alleen antidepressiva en het volgen van psychotherapie in combinatie met het afbouwen van antidepressiva. De onderzoekers adviseren dan ook dat psychotherapie altijd aangeboden moet worden aan mensen die bekend zijn met terugkerende depressies en die al antidepressiva gebruiken.
Door psychotherapie te combineren met blijvend gebruik van antidepressiva kan de kans op terugval dus worden verlaagd van ongeveer 60% naar 43%.

Is dit echt iets nieuws?

Het omgaan met en het bespreekbaar maken van een depressie staat hoog op de agenda van de overheid: 1 op de 5 volwassen maakt gedurende het leven een depressie door. Al langere tijd is bekend dat bij een depressie hulp van een psycholoog op lange termijn beter werkt dan medicijnen. De behandeling van eerste keuze bij een éérste depressie is op dit moment dan ook cognitieve gedragstherapie (een vorm van psychotherapie).

Het huidige onderzoek geeft wel belangrijke inzage in de behandeling van patiënten met terugkerende depressies. De onderzoekers laten zien dat mensen die een depressie hebben gehad en antidepressiva gebruiken, de kans op terugkeer verkleinen door het volgen van psychotherapie. Ook blijkt dus dat psychotherapie een vergelijkbaar alternatief vormt voor het gebruik van antidepressiva. Zoals de onderzoekers zelf hierbij ook opmerken is dit wel al langer bekend.

Een belangrijke kanttekening aan het onderzoek is de kleine onderzoeksgroep: 289 patiënten, waarvan 80 patiënten zich tijdens het onderzoek terugtrokken. Ook zijn er geen resultaten bekend die verder kijken dan een periode van 2 jaar: blijven deze verschillen tussen de groepen ook op langere termijn bestaan?

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Onderzoek bij patiënten met terugkerende depressies laat zien dat het volgen van psychotherapie gecombineerd met gebruik van antidepressiva de kans op het opnieuw krijgen van een depressie verkleint. Hiermee lijkt op dit moment inderdaad “de combinatie van pillen en praten de beste preventie tegen terugkerende depressie”. Patiënten moeten dan dus wel antidepressiva blijven gebruiken. Artsen kunnen patiënten die antidepressiva gebruiken maar hiermee willen stoppen, wijzen op het vergelijkbare effect van psychotherapie.
Voor een eerste depressie blijft psychotherapie zonder antidepressiva de behandeling van eerste keus.

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.