Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

“Mannen die te veel of te weinig slapen hebben meer kans op diabetes”

24 juli 2016

Eind juni berichtte NU.nl dat er een relatie is tussen de duur van onze slaap en de kans op het ontwikkelen van diabetes (ook wel suikerziekte genoemd). Het nieuwsbericht is gebaseerd op onderzoek van onder andere het VUmc Amsterdam.

Review door: Marlou van de Loo, huisarts in opleiding, Universiteit Maastricht
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Wat is er op te maken uit de titel?

De titel en daaropvolgende inleiding vermelden dat het aantal uren dat mannen per nacht slapen van invloed is op het krijgen van diabetes. Kun je daadwerkelijk te lang óf te kort slapen? Hoeveel uren zou je dan ideaal gezien moeten slapen? En hoe zit het met deze kans bij vrouwen?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Om het onderzoek te kunnen begrijpen is het belangrijk eerst te weten wat diabetes en de rol van glucose en insuline hierbij zijn. Glucose (druivensuiker) is een belangrijke energiebron voor de cellen in het menselijk lichaam. Het hormoon insuline stimuleert dat cellen glucose opnemen. Normaal gesproken zijn cellen dus ‘gevoelig’ voor insuline.

Er zijn twee vormen van diabetes:

  • Type 1: het lichaam maakt te weinig of geen insuline aan, waardoor er te weinig glucose in de cellen aankomt en er te veel glucose in het bloed aanwezig blijft.
  • Type 2: het lichaam maakt wel insuline aan, maar de cellen zijn er ‘ongevoelig’ voor. Hierdoor heeft insuline onvoldoende invloed en blijft er ook te veel glucose in het bloed aanwezig.

Onderzoekers van de Vrije Universiteit onderzochten bijna 800 gezonde mannen en vrouwen tussen de 30 en 60 jaar oud uit 14 Europese landen. Voor het onderzoek werden verschillende gegevens van deze personen verzameld. Er werd onder andere onderzocht hoe gevoelig de cellen van deze proefpersonen waren voor insuline. Ook schatten de onderzoekers met behulp van bewegingsmeters hoe lang de slaapduur was van de proefpersonen. Vervolgens bekeken de onderzoekers of er een verband was tussen de insulinegevoeligheid en slaapduur. Zij kwamen tot de conclusie dat mannen met een slaapduur van gemiddeld 7,3 uur de meest insulinegevoelige cellen hadden. Mannen met een kortere of juist een langere slaapduur hadden minder insulinegevoelige cellen.
Opvallend is dat er bij vrouwen juist een omgekeerd verband lijkt te zijn: vrouwen die korter óf langer slapen hebben juist cellen die méér gevoelig zijn voor insuline.

Echter, wanneer de onderzoekers niet alleen naar insulinegevoeligheid en slaapduur keken, maar ook rekening hielden met andere factoren zoals leeftijd, BMI, roken en lichamelijke inspanning was er bij mannen geen meetbaar (ook wel ‘significant’) verband meer tussen insulinegevoeligheid en de slaapduur. Dit betekent dat de resultaten ook op toeval kunnen berusten en dat de onderzoekers hier dus geen goede conclusie uit kunnen trekken. Bij vrouwen leek het verband overigens juist duidelijker te worden wanneer er rekening gehouden werd met andere factoren.

De meest belangrijke kanttekening met betrekking tot de titel van het nieuwsbericht is dat helemaal niet bekend is of de proefpersonen op termijn ook daadwerkelijk diabetes zullen ontwikkelen. Bovendien zitten er een aantal beperkingen aan het onderzoek, waardoor de resultaten minder betrouwbaar worden. Het is bijvoorbeeld onduidelijk hoe de proefpersonen hun slaap beoordeelden (een goede nachtrust of juist vaak wakker liggen), of er slaapmedicatie gebruikt werd en of de geschatte slaapduur door de onderzoekers (gebaseerd op de bewegingsmeters) ook juist was.

Is dit echt iets nieuws?

Het is bekend dat slaap belangrijk is bij de regulatie van glucose in het bloed. Uit eerdere onderzoeken werd al duidelijk dat een korte slaapduur invloed heeft op de gevoeligheid van cellen voor insuline. Dat lánger slapen ook ontregeling van glucose in het bloed zou kunnen geven en er daarbij een verschil zou kunnen zijn tussen mannen en vrouwen werd volgens de onderzoekers nog niet eerder opgemerkt. De onderzoekers vermoeden dat mannen mogelijk minder goed slapen door het vaker voorkomen van bijvoorbeeld slaapapneu (het stokken van de ademhaling in de nacht). Daarnaast zou ‘de biologische klok’ bij vrouwen minder snel verstoord worden door een afwijkende slaapduur.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Onderzoek van het VUmc Amsterdam zou hebben aangetoond dat mannen die teveel of te weinig slapen een grotere kans hebben op diabetes. Dat er een relatie is tussen slaapduur en gevoeligheid van cellen voor insuline bij gezonde mensen is al langere tijd bekend. Tot nu toe werd vooral gedacht dat een korte slaapduur nadelig kan zijn, maar de onderzoekers vermoeden dat ook een langere slaapduur een invloed heeft op de deze gevoeligheid. Mogelijk is er ook een verschil tussen mannen en vrouwen, maar voor hier concrete conclusies over getrokken kunnen worden zijn verdere onderzoeken nodig. Er is zeker niet aangetoond dat de kans op diabetes ook daadwerkelijk groter is. Vooralsnog is er dus op basis van dit artikel geen reden om je slaapduur aan te passen.

Categorieën:

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.