Kan een arts weigeren een patiënt te reanimeren?

Deze week kreeg Dokter Media een vraag van een lezer over een recent tv-programma van Omroep Max: “Klopt het dat artsen mogen weigeren om een patiënt te reanimeren?”

Op 17 september 2021 besteedde het tv-programma Meldpunt van Omroep Max aandacht aan reanimatie bij ouderen. In het programma komen patiënten en naasten aan het woord die vertellen over misstanden in het ziekenhuis: artsen zouden zonder opgave van reden, of alleen maar op basis van een hoge leeftijd, hebben beslist om een patiënt niet te reanimeren. Het programma wekt daarmee de suggestie dat artsen zomaar, zonder overleg met de patiënt en zonder gegronde reden, kunnen beslissen om iemand niet te reanimeren.

Jammer genoeg wordt er in de uitzending geen aandacht besteed aan twee essentiële punten: ten eerste de vraag waarom iemand niet meer zou worden gereanimeerd, en ten tweede het belang van de situatie waardoor een reanimatie nodig is. Helaas besteden de experts in de studio daar ook geen aandacht aan. We geven daarom hier extra uitleg over dit onderwerp.

Artsen mogen inderdaad weigeren om een patiënt te reanimeren, maar alleen wanneer zij inschatten dat reanimatie medisch gezien volstrekt zinloos is. In alle andere gevallen is een arts verplicht om een patiënt te reanimeren, tenzij de patiënt zelf heeft aangegeven dat niet te willen. Een patiënt kan dus van een arts vragen om hem of haar niet te reanimeren, bijvoorbeeld door dat in het patiëntdossier te laten opnemen of door het dragen van een niet-reanimerenpenning. Maar een patiënt kan een arts niet verplichten om wél te reanimeren – in een medisch gezien zinloze situatie mag de arts dat weigeren, ook als de patiënt had aangegeven gereanimeerd te willen worden.

In het tv-programma wordt nu de suggestie gewekt dat artsen zomaar, of puur op basis van iemands leeftijd, reanimatie zouden weigeren. Maar de betreffende artsen of ziekenhuizen komen zelf niet aan het woord. Het is daardoor onmogelijk om in te schatten waarom, en met welke woorden en overwegingen, de patiënten reanimatie zou zijn geweigerd. Door de gevallen zo eenzijdig te presenteren draagt het programma niet bij aan meer duidelijkheid over reanimatie in het ziekenhuis.

Daarnaast wordt ook niet stilgestaan bij het belang van de situatie waardoor een reanimatie nodig is. De kans op een succesvolle reanimatie is namelijk sterk afhankelijk van de situatie: als iemand al lange tijd ernstig ziek is en de conditie gaat ondanks behandeling steeds verder achteruit totdat er uiteindelijk een hartstilstand optreedt, dan is de kans op succesvolle reanimatie heel erg klein en soms zinloos. Maar is er bijvoorbeeld plotseling een verandering in de conditie waardoor er een ritmestoornis van het hart ontstaat, dan kan de succeskans van reanimatie hoger zijn. Ook die situatie van de reanimatie is wat een arts meeweegt bij de beoordeling van hoe zinvol een reanimatie is. Door reanimatie als een strikte ‘wel of niet’ situatie te presenteren wordt ook aan die nuance voorbijgegaan.

Samengevat mag een arts dus weigeren een patiënt te reanimeren, maar alleen wanneer dat medisch gezien zinloos wordt geacht. Bij die inschatting zal de arts verschillende factoren meewegen zoals de leeftijd, aandoening en bijkomende ziektes van de patiënt, maar ook de situatie waardoor de reanimatie nodig is. Tot slot is belangrijk te benadrukken dat enkel het feit dat een reanimatie nodig is, vaak (maar niet altijd) al aangeeft dat de conditie van de patiënt zodanig achteruit is gegaan dat die niet meer is te vergelijken met het moment waarop een eerder gesprek over reanimatie heeft plaatsgevonden. Het is belangrijk om aandacht te hebben voor al deze nuances; iets wat het tv-programma helaas heeft nagelaten.

Een bericht door: de redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: n.v.t.