“Corona leidt tot hersenschade door overdreven immuunreactie”

Vrijwel alle landelijke media schreven kortgeleden over veranderingen in hersenweefsel als gevolg van infectie met het coronavirus. Uit onderzoek door het Amsterdam UMC blijkt dat in hersenweefsel van overleden coronapatiënten cellen te zien zijn “die normaal gesproken uit de hersenen worden geweerd”. Doordat het onderzoek is uitgevoerd bij een kleine groep ernstig zieke (overleden) patiënten is niet duidelijk of vergelijkbare afwijkingen kunnen optreden bij patiënten met een mild ziektebeloop. De bevindingen zullen vooral leiden tot beter begrip van het ziekteproces en ondersteunen de aandacht die er al is voor behandeling met afweeronderdrukkende medicatie.

Een review door: de redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

Wat is er op te maken uit de titel?

De NOS en De Telegraaf schrijven dat een coronavirusinfectie “leidt tot hersenschade”. Volgens de Volkskrant veroorzaakt het virus “chaos in de hersenen”. Wat betekent dit voor mensen die een coronavirusinfectie krijgen of al hebben doorgemaakt?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Onderzoekers van het Amsterdam UMC hebben de lichamen onderzocht van 21 patiënten die waren overleden na infectie door het coronavirus (Covid-19). De onderzoekers keken in verschillende organen naar mogelijke schade die het virus had aangericht. Bij 9 van de 21 patiënten werd ook het hersenweefsel onderzocht. Daarbij viel op dat in delen van de hersenen – waaronder de gebieden waar reuk en smaak worden verwerkt – ontstekingscellen werden gezien die normaal gesproken niet in hersenweefsel worden gezien. De onderzoekers vermoeden dat dit een gevolg is van een hevige afweerreactie die bij sommige patiënten met Covid-19 kan optreden. Zij stellen daarom dat hun bevindingen een extra reden zijn om aandacht te hebben voor afweeronderdrukkende medicatie als mogelijke behandeling voor Covid-19, zoals bijvoorbeeld het eerder beschreven medicijn dexamethason.

Een belangrijke kanttekening, zoals de onderzoekers zelf ook opmerken, is dat zij alleen naar stukjes weefsel hebben gekeken en niet naar symptomen bij patiënten. Dat er ontstekingscellen in hersenweefsel worden gezien betekent namelijk nog niet direct dat er ook echt schade is waar mensen klachten ervaren. Bovendien hebben zij het hersenweefsel van slechts 9 patiënten onderzocht die waren overleden na Covid-19 (en dus niet van alle 21 patiënten zoals de Volkskrant schrijft, of bij “tien van de elf” zoals De Telegraaf meldt). Daardoor blijft het onduidelijk in hoeverre hun bevindingen ook van toepassing zijn op patiënten die slechts milde klachten krijgen van infectie met het virus.

Is dit echt iets nieuws?

Er zijn al verschillende onderzoeken gedaan naar weefselschade die het coronavirus kan aanrichten. Het Amsterdamse onderzoek bevestigt verschillende eerdere bevindingen – ten aanzien van bijvoorbeeld schade aan hart en longen – en voegt daar nu onder meer aan toe dat ook in de hersenen opvallende afwijkingen kunnen optreden. De onderzoekers suggereren bijvoorbeeld dat hun bevindingen een verklaring kunnen zijn voor het feit dat patiënten regelmatig klagen over het verdwijnen van hun reuk en smaak. Ook zouden de gevonden afwijkingen kunnen verklaren waarom mensen soms nog lange tijd na het doormaken van een infectie vermoeidheidsklachten houden.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

De bevindingen van de Amsterdamse onderzoekers zullen verschillende aanknopingspunten geven voor verder onderzoek naar (de gevolgen van) het coronavirus. Daarbij zal vooral aandacht zijn voor het bestuderen van de beschreven hevige afweerreactie. En alhoewel het lastig blijft om bevindingen bij weefselonderzoek te vertalen naar de dagelijkse praktijk, onderbouwen hun bevindingen de aandacht die er al is voor het inzetten van afweeronderdrukkende medicatie bij een ernstig beloop van Covid-19. Hopelijk leidt vervolgonderzoek weer tot meer inzicht in het beloop en mogelijke behandelingen van de ziekte.