Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

“Slecht eten zorgt echt voor kanker”

18 februari 2018

Eind vorige week schreef Algemeen Dagblad over een verband tussen “slecht eten” en het krijgen van kanker. Het nieuwsbericht is gebaseerd op een onderzoek gepubliceerd in een vooraanstaand Brits wetenschappelijk tijdschrift.

Review door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Wat is er op te maken uit de titel?

Volgens de kop van het nieuwsbericht ‘zorgt slecht eten voor kanker’, wat een oorzakelijk verband suggereert; blijkt uit onderzoek dat slecht eten kanker veroorzaakt?
De inleiding van het bericht meldt dat “de relatie tussen sterk bewerkt fabrieksvoedsel, zoals vette snacks, koekjes, junkfood en frisdrank, en kanker voor het eerst is aangetoond” en “wie 10 procent meer van dit soort junkfood gaat eten, heeft 12 procent meer kans op kanker.”
Hoe is dit precies onderzocht? Geldt dit voor alle vormen van kanker? En is nu bekend hoeveel je wel of niet van dit soort voedsel mag eten?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Zogeheten ‘ultra-processed foods zijn voedselproducten die sterk bewerkt zijn en per portie weinig vitaminen, mineralen en vezels, maar veel calorieën, suiker, verzadigde vetten en zout bevatten. Voorbeelden zijn ijs, koekjes, zoete (zuivel)dranken, snoep, pizza, gezoete ontbijtgranen en chips.

Franse onderzoekers hebben nu gekeken of er een verband is tussen het eten van deze ultra-processed foods en het risico op het krijgen van kanker. In de periode 2009-2017 vroegen zij middels online vragenlijsten naar de voedselinname van Franse volwassenen. De deelnemers moesten elk half jaar gedurende drie niet-opeenvolgende dagen hun dieet registreren. Ook werd hen jaarlijks gevraagd om hun gezondheidsgegevens in te vullen. Als een deelnemer registreerde dat hij of zij kanker had, werd er met hem of haar contact opgenomen. Indien nodig werd er contact met de behandelend arts gelegd. Op deze manier verzamelden de onderzoekers gegevens van bijna 105.000 deelnemers.

Het dieet van de deelnemers werd verdeeld over vier verschillende categorieën, waarvan ultra-processed foods er één was. De deelnemers zelf werden ook verdeeld over vier groepen, aan de hand van het percentage ultra-processed foods in hun dieet. Vervolgens bekeken de onderzoekers of er een verband bestond tussen de verschillende diëten en het krijgen van kanker. Hieruit bleek dat mensen die meer ultra-processed foods aten vaker kanker kregen: 10% meer inname van ultra-processed foods hield verband met een 12% grotere kans op het krijgen van een vorm van kanker. Er werd bij vrouwen na de overgang ook een verband gezien tussen de ultra-processed foods en het krijgen van borstkanker. Voor andere typen kanker, zoals darm- en prostaatkanker, werd geen duidelijk verband gevonden.

De onderzoekers geven duidelijk aan dat een verband niet betekent dat er ook sprake is van oorzaak-gevolg. Het is bijvoorbeeld belangrijk te benoemen dat de mensen met de hoogste ultra-processed foods inname ook vaker rookten, minder lichamelijk actief waren en familieleden met kanker hadden. De onderzoekers hebben hier wel zoveel mogelijk rekening mee gehouden bij hun berekeningen.
Toch denken zij wel dat het dieet zelf van invloed is. Zij geven hier verschillende mogelijke verklaringen voor, waaronder:

De onderzoekers merken verder zelf op dat een beperking van hun onderzoek het gebruik van online vragenlijsten is, waarbij er gemiddeld veel vrouwen en hoogopgeleide deelnemers waren. Hierdoor zijn de resultaten misschien niet volledig te generaliseren naar de algemene (Franse) populatie.

Is dit echt iets nieuws?

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de invloed van voedsel op gezondheid. Van ultra-processed foods is al bekend dat deze een lage voedingswaarde hebben. Het Franse onderzoek laat nu voor het eerst op grote schaal zien dat er een verband lijkt te bestaan tussen het eten van dit voedsel en het krijgen van kanker. Hoe dit precies werkt, is met dit onderzoek niet te bepalen.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Algemeen Dagblad meldt dat “slecht eten echt voor kanker zorgt”. Groot Frans onderzoek laat inderdaad zien dat er een verband lijkt te bestaan tussen het eten van ultra-processed foods – waarvan al bekend was dat dit weinig gezond voedsel is – en een grotere kans op het krijgen van kanker. Of de ultra-processed foods daar ook echt de directe oorzaak zijn is met dit onderzoek niet vast te stellen. Toch lijkt het vanzelfsprekend dat een meest gezond en gevarieerd dieet je gezondheid in elk geval ten goede komt, waarbij je de ultra-processed foods ook weer niet compleet hoeft te vermijden. Zo schrijft het Voedingscentrum over het eten van ultra-processed foods dat “als je eet volgens de Schijf van Vijf (…) het af en toe eten van een koekje, ijsje of chips geen probleem hoeft te zijn.”

Categorieën:

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.