Krijgt een op de drie coronapatiënten een hersenaandoening of geestelijke problemen?

De Volkskrant schrijft dat een derde van alle coronapatiënten in het halfjaar na hun ziekte een neurologische of psychische aandoening krijgt. Dat zou blijken uit Amerikaans onderzoek, waar volgens het nieuwsbericht wel veel kanttekeningen bij te plaatsen zijn. Desondanks zouden wetenschappers zich grote zorgen maken om de verwachte toename van deze aandoeningen door de vele coronapatiënten over de hele wereld.

Een review door: de redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

Wat suggereert de kop?

De kop bij dit nieuwsbericht, “een op de drie coronapatiënten krijgt hersenaandoening of geestelijke problemen”, laat weinig aan de verbeelding over. Dit klinkt alarmerend, zowel vanwege de grote aantallen coronapatiënten als vanwege de mogelijke ernst van hersenaandoeningen en geestelijke problemen.
Om welke aandoeningen gaat het precies? En wat betekent dit nu voor mensen die ziek zijn (geweest) door het coronavirus?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Amerikaanse onderzoekers wilden nagaan hoe groot de kans is dat patiënten die corona (Covid-19) hebben gehad, in de maanden daarna last krijgen van neurologische of psychische aandoeningen. Zij hebben daarom uit een groot bestand met de gezondheidsgegevens van 81 miljoen Amerikanen drie groepen patiënten geselecteerd:

• Een groep van ruim 250.000 coronapatiënten (in hun gegevens stond de diagnose Covid-19 geregistreerd)
• Een vergelijkbare groep patiënten met de griep
• Een vergelijkbare groep patiënten met een andere luchtweginfectie dan Covid-19

Vervolgens zochten de onderzoekers in de gegevens van de coronapatiënten naar 14 verschillende neurologische diagnoses (zoals een beroerte of dementie) en psychische diagnoses (zoals stemmingsstoornissen, angst of slapeloosheid). Tot slot vergeleken zij de kans op zo’n diagnose in de 6 maanden na Covid-19 met de kans op zo’n diagnose bij patiënten die griep of een luchtweginfectie hadden doorgemaakt.

Uit het onderzoek bleek dat 34% (een op de drie) van de coronapatiënten één van de neurologische of psychische diagnoses kreeg, en dat de kans op vrijwel al die diagnoses groter was na het doormaken van Covid-19 dan na het doormaken van griep of een andere luchtweginfectie. Het ging in verreweg de meeste gevallen om stemmingsstoornissen of angst, slechts een klein percentage van de patiënten kreeg een beroerte of de diagnose dementie. De kans op een neurologische of psychische diagnose werd groter als coronapatiënten waren opgenomen in het ziekenhuis en was het grootst als ze op de intensive care hadden gelegen.
Daar komt meteen een van de kanttekeningen om de hoek kijken: het is niet zeker of de verschillende diagnoses een direct gevolg zijn van het coronavirus, of misschien het gevolg zijn van andere factoren die ook met de ernst van de ziekte te maken hebben. Zo is dementie bijvoorbeeld een aandoening die vaak over een lange tijd ontstaat en die nu door het doormaken van Covid-19 aan het licht kan zijn gekomen. Maar dat betekent dan nog niet dat je dement kunt worden van het coronavirus. Tot slot is belangrijk om te noemen dat een groot deel van de patiënten ook vóór het doormaken van Covid-19 al een van de onderzochte diagnoses had gekregen. Slechts een op de acht coronapatiënten kreeg voor het eerst een neurologische of psychische diagnose, de andere patiënten hadden die dus ook eerder al eens doorgemaakt.

De onderzoekers concluderen dat er een sterk verband bestaat tussen het doormaken van (ernstige) Covid-19 en het krijgen van neurologische en psychische aandoeningen. Zij roepen daarom op aandacht te hebben voor deze aandoeningen bij patiënten die Covid-19 hebben doorgemaakt, en er verder onderzoek naar te doen.

Is dit echt iets nieuws?

Er zijn al verschillende onderzoeken verschenen over neurologische en psychische aandoeningen na Covid-19. Zo verschenen er een jaar terug al alarmerende berichten over een toename van het aantal beroertes en werd uit Nederlands onderzoek duidelijk dat Covid-19 schade kan veroorzaken in hersenweefsel. Het Amerikaanse onderzoek maakt het verband tussen Covid-19 en verschillende aandoeningen nu wat duidelijker, waarbij enerzijds het totale aantal patiënten dat er last van krijgt aanzienlijk lijkt maar anderzijds de kans op bijvoorbeeld een beroerte wat minder groot lijkt dan eerder gesuggereerd. Daarbij blijft nog wel de vraag in hoeverre het coronavirus nu de directe oorzaak is van de aandoeningen en op welke manier dat in dat geval zou kunnen worden bestreden. Bovendien hebben de onderzoekers alleen gegevens uit een database gebruikt en is onduidelijk wat de precieze klachten van de patiënten waren en of die ook op langere termijn blijven aanhouden.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Het Amerikaanse onderzoek maakt duidelijk dat er een grote groep patiënten kan ontstaan die na het doormaken van Covid-19 (opnieuw) last krijgen van neurologische of psychische klachten. De gezondheidszorg zal zich daarop moeten voorbereiden, net zoals dat geldt voor langdurige klachten na Covid. Daarbij is een belangrijke realisatie dat een groot deel van de coronapatiënten in het Amerikaanse onderzoek ook vóór hun ziekte al neurologische of psychische klachten had gehad, waardoor ze wellicht vatbaar waren om die na het doormaken van Covid-19 opnieuw te krijgen. Het blijft ook om die reden onduidelijk in hoeverre het coronavirus de directe oorzaak is van de klachten die na Covid-19 optreden. Om algemeen te stellen dat “een op de drie coronapatiënten een hersenaandoening of geestelijke problemen krijgt” is daarom wat ongenuanceerd, of wat een arts-onderzoeker in het Volkskrantbericht “wat veel op een hoop gooien” noemt.