“Artsen die bikinifoto’s plaatsen zijn niet professioneel”

‘Ophef in de medische wereld’, aldus De Telegraaf. Aanleiding is een onderzoek waaruit zou blijken dat ‘artsen die foto’s van zichzelf in zwemkleding op social media plaatsen, niet professioneel zijn’. Omdat het verschillende artsen ‘in het verkeerde keelgat’ zou zijn geschoten, posten zij vervolgens ‘massaal’ foto’s van zichzelf in bikini op social media onder de hashtag #MedBikini.

Een review door: de redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

Wat is er op te maken uit de titel?

Blijkbaar is er onderzoek waaruit geconcludeerd kan worden dat het online publiceren van een foto in zwemkleding door een arts onprofessioneel gedrag is. De foto’s zouden zelfs ‘invloed kunnen hebben op de toekomstige keuzes van patiënten’. Wat is dit voor onderzoek en is dit ook daadwerkelijk wat hieruit geconcludeerd kan worden? En zijn er eigenlijk afspraken waar artsen zich op social media aan moeten houden?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Amerikaanse onderzoekers wilden weten in welke mate ‘onprofessioneel’ beeldmateriaal van artsen aanwezig was op social media. Hiertoe lieten zij de socialmedia-accounts (Facebook, Twitter en Instagram) van 235 vaatchirurgen (in opleiding) door twee afzonderlijke ‘experts’ screenen op ‘vooraf gespecificeerde, duidelijk onprofessionele of mogelijk onprofessionele inhoud’, zoals onwettig gedrag, bezit van drugs, ongecensureerde of aanstootgevende opmerkingen over collega’s, werk en patiënten, het consumeren van alcohol en het dragen van ‘ongepaste kleding’. De informatie werd verzameld door ‘neutrale accounts’ aan te maken op de verschillende social media platforms en van daaruit te kijken welke openbare foto’s van de artsen bekeken konden worden.

‘Mogelijk onprofessioneel materiaal’ werd bij 58 van de artsen gevonden (25%), waarvan het consumeren dan wel vasthouden van een alcoholische consumptie (12,3%) de meest voorkomende was. Bij 9 artsen (3,8%) was er sprake van ongepaste kleding. Het betrof hier afbeeldingen waarop artsen te zien waren in bijvoorbeeld ‘uitdagende Halloween kostuums’ en zwemkleding (zoals een bikini), waar de onderzoekers in hun wetenschappelijke artikel verder niet meer op in gaan – het woord ‘bikini’ komt slechts éénmaal in het artikel voor. De onderzoekers concluderen dat jonge chirurgen zich er bewust van moeten zijn dat onprofessioneel beeldmateriaal en uitingen publiekelijk toegankelijk zijn voor patiënten, collega’s en ander geïnteresseerden.

Hoewel het onderzoek enige inzage geeft in de foto’s die artsen plaatsen op social media, geeft het géén inzage in wat daadwerkelijk wel en niet onprofessioneel ís of gevonden wordt. Doordat de onderzoekers vooraf bepaalde categorieën hebben opgesteld van wat zij zelf als ‘onprofessioneel’ bestempelden, en er verder niet aan patiënten of andere proefpersonen gevraagd werd wat zij vonden van het materiaal op social media, zijn uitspraken als ‘artsen die bikinifoto’s plaatsen zijn niet professioneel’ op basis van dit onderzoek absoluut niet te doen. Ook werden initieel niet 245, maar 480 artsen voor dit onderzoek gevolgd, maar bleek meer dan de helft überhaupt geen (traceerbaar) socialmedia-account te hebben. Dus alle in de media genoemde percentages zouden op z’n minst gehalveerd moeten worden.

Is dit echt iets nieuws?

Eerder Amerikaans onderzoek laat zien dat veel patiënten hun arts opzoeken op internet. Dit onderzoek uit 2011 stelt bijvoorbeeld dat de keuze van patiënten voor een bepaalde arts (ook) beïnvloed wordt door uitingen op social media. Dit is dan ook het uitgangspunt – maar dus niet de conclusie – van het recent verschenen onderzoek. Echter wordt ook in dit eerdere onderzoek niet duidelijk in welke mate deze keuze dan beïnvloed zou worden en voegt het huidige onderzoek hier nu niets aan toe.

Begin dit jaar publiceerde de Nederlandse artsenfederatie KNMG de handreiking Artsen en Social Media. Met dit document hoopt de KNMG bij artsen enerzijds het gebruik van e-health en sociale media in de gezondheidszorg te stimuleren, maar wil het hen ook bewust maken van mogelijke valkuilen: ‘Wie zich in social media als arts profileert, zal zich bijvoorbeeld moeten realiseren dat ook privé uitlatingen in die hoedanigheid worden gedaan.’

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Met het onderzoek dat nu volgens De Telegraaf voor ‘veel ophef’ zorgt, is hoogstens een beknopt overzicht gegeven van de mate waarin (Amerikaanse) artsen op social media te vinden zijn. In tegenstelling tot wat de betrokken onderzoekers en de hierop volgende ophef suggereren, blijkt niet dat artsen die foto’s van zichzelf in bikini op social media plaatsen onprofessioneel zijn of dat dit de keuze van patiënten zou beïnvloeden.
Net zoals voor veel andere werknemers en beroepsgroepen gelden ook voor artsen gedragsregels en is het onderscheid tussen openbaar en privé soms lastig. Of zoals de KNMG aan artsen adviseert: ‘Doe geen uitspraken op social media die u ook niet bij de koffieautomaat of het NOS Journaal zou doen.’
Inmiddels hebben de twee onderzoekers die het wetenschappelijke artikel schreven dan ook aangegeven dat ‘het hun spijt dat jonge artsen zich aangevallen voelen en dat zij bevooroordeeld waren’. Deze excuses plaatsten zij overigens op social media.