“Weinig moedervlekken wijst niet op afwezigheid huidkanker”
Op NU.nl stond enige tijd geleden in een nieuwsbericht dat het hebben van weinig moedervlekken niet wijst op de afwezigheid van huidkanker. Het bericht is gebaseerd op onderzoek uitgevoerd door de universiteit van Harvard.
Review door: Carlijn Giesbers, arts in opleiding tot huisarts, Universiteit Maastricht
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier
Wat is er op te maken uit de titel?
De titel suggereert dat het hebben van weinig moedervlekken niet zou wijzen op de afwezigheid van huidkanker. In de introductie van het nieuwsbericht wordt aangegeven dat bij nieuw onderzoek een meerderheid van de patiënten met huidkanker slechts een klein aantal moedervlekken had. Het wordt niet gelijk duidelijk wat er wordt bedoeld met “weinig moedervlekken”? En over wat voor soort huidkanker gaat het precies?
Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?
Het bericht is gebaseerd op onderzoek uitgevoerd door de universiteit van Harvard. In twee academische ziekenhuizen in Amerika werden 566 patiënten met een zogeheten melanoom onderzocht. Melanomen zijn de meest kwaadaardige van alle vormen van huidkanker, en ontstaan in sommige gevallen uit een moedervlek. De onderzoekers bepaalden bij alle patiënten het aantal aanwezige moedervlekken en het aantal ‘atypische moedervlekken’. Atypische moedervlekken hebben een onregelmatige vorm en rand, hebben meerdere kleuren en zijn groter dan 4 mm.
Aan de hand van het aantal moedervlekken dat de patiënten hadden werden ze ingedeeld in drie groepen:
- ‘weinig’ (minder dan 20 moedervlekken)
- ‘veel’ (tussen de 20 en 50 moedervlekken)
- ‘zeer veel’ (meer dan 50 moedervlekken)
Uit het onderzoek bleek dat de meeste patiënten weinig (minder dan 20) moedervlekken hadden. Ook had een meerderheid van de patiënten géén atypische moedervlekken. De onderzoekers concluderen dat melanomen vaker worden vastgesteld bij patiënten met weinig moedervlekken dan bij patiënten met veel moedervlekken.
Is dit echt iets nieuws?
Eerdere onderzoeken toonden aan dat mensen met veel moedervlekken en meer atypische moedervlekken een grotere kans hebben op het ontwikkelen van een melanoom. In dit nieuwe onderzoek wordt nu aangegeven dat mensen met weinig moedervlekken vaker de diagnose melanoom krijgen. Daarnaast zou het aantal atypische moedervlekken dat een patiënt heeft geen verband hebben met de kans op een melanoom. Deze conclusies lijken daarom misschien eerdere resultaten tegen te spreken. Dit is echter niet het geval: bij dit onderzoek is namelijk alléén gekeken naar patiënten waarvan al bekend was dat zij een melanoom hadden. Om een verband aan te kunnen tonen tussen het aantal moedervlekken dat iemand heeft en de kans op een melanoom, is het noodzakelijk om ook naar mensen zonder melanoom te kijken.
Een (versimpeld) voorbeeld om dit beter te kunnen begrijpen: van 100 patiënten die een hartaanval krijgen, blijken er 40 te roken (40/100). De andere 60 patiënten roken niet (60/100). Hebben rokers daarom een kleinere kans op een hartaanval? Nee, zeker niet. Maar omdat nu alleen is gekeken naar patiënten met een hartaanval lijkt het net alsof de kans kleiner is om een hartaanval te krijgen als je rookt dan wanneer je niet rookt. In het algemeen zijn er echter veel meer mensen die niet roken dan mensen die wel roken. Daarom blijkt uiteindelijk dat rokers toch een grotere kans hebben op een hartaanval dan mensen die niet roken.
Net zo is het waarschijnlijk dat er veel meer mensen zijn met weinig moedervlekken dan met veel moedervlekken. Daarom komt een melanoom misschien vaker voor bij mensen met weinig moedervlekken, zoals de onderzoekers concluderen. Dit zegt dus echter niets over de kans op het krijgen van een melanoom. Het is bijvoorbeeld niet zo dat mensen met veel moedervlekken een kleinere kans hebben op het krijgen van een melanoom, zoals het bericht op NU.nl lijkt te stellen met de zin “De gedachtegang dat moedervlekken op huidkanker wijzen gaat volgens een nieuw onderzoek niet op.”.
Er kunnen verder enkele kanttekeningen bij het onderzoek worden geplaatst. Zo is het onderzoek uitgevoerd in twee academische ziekenhuizen. In academische ziekenhuizen worden vaak de patiënten gezien met zeldzamere, vaak meer ingewikkelde ziektes. Het is mogelijk dat de patiënten in het onderzoek daarom niet vergelijkbaar zijn met andere patiënten met een melanoom.
Tot slot wordt er in het onderzoek alleen gekeken naar het melanoom. Dit is slechts één van de typen huidkanker die er zijn. Er kunnen geen uitspraken worden gedaan over huidkanker in het algemeen.
Wat kunnen we hier nu concreet mee?
Onderzoekers van de universiteit van Harvard hebben aangetoond dat bij patiënten met een melanoom de meerderheid van deze patiënten weinig moedervlekken heeft. In het algemeen wordt aangenomen dat mensen met weinig moedervlekken juist een kleinere kans hebben op het krijgen van een melanoom dan mensen met veel moedervlekken. Het is echter niet zo dat het onderzoek deze aanname ontkracht.
De onderzoekers benadrukken dat ze vooral hebben laten zien dat de meeste patiënten met een melanoom, weinig moedervlekken hebben (wat waarschijnlijk komt doordat er in het algemeen gewoon veel meer mensen zijn met weinig moedervlekken). Ze attenderen artsen en patiënten er daarom op niet alleen bedacht te zijn op een melanoom wanneer de patiënt veel moedervlekken heeft.
Nieuwsbrief
Over Dokter Media
Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.
Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.
Betrouwbare website
Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.