“Dikker met een pufje”

Meerdere media, waaronder het Algemeen Dagblad en NU.nl openden onlangs met het bericht dat mensen die “puffers” gebruiken dikker zijn dan mensen die dat niet doen. Met name bij vrouwen zou dit verband bestaan.

Review door: Lotte Exterkate,  arts-assistent Intensive Care, VUmc Amsterdam
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

Wat is er op te maken uit de titel?

Uit de titel van het artikel in het Algemeen Dagblad lijkt af te leiden dat mensen die ‘puffers’ gebruiken, dikker zijn dan mensen die dat niet doen. Wat is dat precies voor medicatie? En zijn gebruikers hiervan daadwerkelijk dikker?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Dit nieuws is gebaseerd op een persbericht over onderzoek uit het Rotterdamse Erasmus MC. In het Erasmus MC wordt onderzoek gedaan met gegevens van Lifelines. Deze organisatie volgt ruim 167.000 mensen uit Friesland, Groningen en Drenthe om zoveel mogelijk informatie voor onderzoek te verzamelen. Er wordt onder andere gekeken naar lengte, gewicht en medicatiegebruik. Hierbij wordt ook gekeken naar medicatie voor de luchtwegen, deze worden ook wel ‘puffers’ genoemd. Onderzoekers van het Erasmus MC hebben in deze gegevens een verband gevonden tussen het gebruik van bepaalde typen puffers en overgewicht.

Het gaat hier om puffers met corticosteroïden erin. Corticosteroïden zijn ontstekingsremmers, waarvan bekend is dat ze in tabletvorm (zoals prednison) gewichtstoename veroorzaken. Het onderzoek gaat niet over luchtwegverwijdende puffers, zoals salbutamol. De corticosteroïd-puffers waarop het artikel zich richt, worden voorgeschreven aan sommige mensen met astma en COPD.
In het onderzoek wordt een verband gevonden tussen het gebruik van deze puffers en een hoger gewicht. Met name bij vrouwen kwam dit verband naar voren: zij zouden een BMI-punt meer hebben dan vrouwen die deze puffers niet gebruiken. Ook zou hun buikomvang 2,5 cm groter zijn. De onderzoekers stellen dat die toename van buikomvang zou kunnen leiden tot een hogere bloeddruk, een hoger cholesterol en diabetes. Dit kan uiteindelijk leiden tot een grotere kans op hart- en vaatziekten.
Op welke manier het beschreven verband gevonden is, wordt niet duidelijk. De resultaten van het onderzoek zijn namelijk nog niet gepubliceerd. Het is hierdoor bijvoorbeeld niet te achterhalen of dit gewichtsverschil alleen aanwezig is bij mensen die op dit moment puffers gebruiken, of ook bij mensen die ze vroeger gebruikt hebben.

Het is belangrijk te benadrukken dat de onderzoekers slechts een verband tussen een hoger gewicht en gebruik van corticosteroïd-puffers hebben gevonden. Dit wil niet zeggen dat er een oorzakelijk verband is tussen die twee. Een oorzakelijk verband betekent dat het ene direct door het andere veroorzaakt wordt. Het zou ook kunnen dat er in de groep mensen die de puffers gebruikt een andere reden is dat zij een hoger gewicht hebben. Het Erasmus MC zegt hier zelf over in het persbericht dat ondanks dat er nog geen oorzakelijk verband is aangetoond, er wel “sterke aanwijzingen zijn dat de puffers met corticosteroïden deze onverwachte bijwerkingen hebben voor vrouwen.” Omdat de onderzoeksresultaten dus nog niet gepubliceerd zijn, is het voor andere onderzoekers nog niet mogelijk deze vermoedens te controleren.

Is dit echt iets nieuws?

Dat inname van tabletten met corticosteroïden zorgt voor gewichtstoename was al bekend. Het huidige onderzoek zou nu laten zien dat met name vrouwen die corticosteroïden in puffers gebruiken, gemiddeld zwaarder zijn dan vrouwen die dit niet doen. Hiervan bestond al een vermoeden, waarover één van de onderzoekers vorig jaar al een artikel heeft geschreven. Hierin beschrijft zij ook het vermoeden dat het gebruik van zalf met corticosteroïden erin deze effecten zou kunnen hebben.
Het huidige onderzoek lijkt in ieder geval het vermoede verband tussen de puffers en gewicht te bevestigen.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Uit onderzoek van het Rotterdamse Erasmus MC zou blijken dat er een verband bestaat tussen het gebruik van corticosteroïd-puffers en een hoger gewicht. Dit effect van corticosteroïden is al bekend bij gebruik van dit medicijn in tabletvorm. Met het onderzoek is geen oorzakelijk verband aangetoond, maar toch geven de onderzoekers aan “sterke aanwijzingen” te hebben dat een toename van gewicht en deze puffers direct met elkaar te maken hebben. Hun onderzoeksresultaten zijn echter nog niet gepubliceerd. Zij benadrukken wel dat de mogelijke bijwerking van de medicijnen niet betekent dat mensen hier nu mee moeten stoppen: mensen die deze puffers gebruiken en hierover vragen hebben, kunnen zich het beste wenden tot hun voorschrijvend arts.