Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

“Kankermiddel 1.000x goedkoper”

08 april 2018

Vorige week kopte de Volkskrant dat een borstkankermedicijn ‘1.000x goedkoper’ zou kunnen zijn “dankzij een toevallige vondst van een student”. Volgens het bericht is het nog maar de vraag of de vondst daadwerkelijk invloed gaat hebben op de prijs van het medicijn.

Review door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Wat is er op te maken uit de titel?

Volgens de Volkskrant zou een medicijn tegen borstkanker “1.000x goedkoper” kunnen zijn dankzij een ‘toevallige vondst’ van een student. De inleiding van het bericht tempert overigens gelijk de hoge verwachtingen: “Of dat veel gaat uitmaken voor de verkoopprijs is overigens nog maar de vraag.”

Wat betekent deze vondst precies voor patiënten met borstkanker? En waarom zou het medicijn nu niet goedkoper worden?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Om het nieuwsbericht goed te begrijpen is het belangrijk eerst iets over borstkankermedicijnen te weten. Vrouwen met zogeheten ‘hormoongevoelige borstkanker‘ kunnen worden behandeld met medicijnen die effect hebben op deze ‘hormoongevoeligheid’. Een veel voorgeschreven voorbeeld hiervan is het medicijn Tamoxifen. Dit medicijn wordt in het lichaam omgezet in verschillende werkzame stofjes, waaronder het zogenaamde ‘Z-endoxifen’. Dit Z-endoxifen zou daarom als pure stof ook werkzaam kunnen zijn tegen borstkanker. De stof is op zichzelf echter (nog) niet geregistreerd als borstkankermedicijn, mogelijk omdat de productie ervan erg duur bleek.

Eind 2017 zijn echter de eerste onderzoeksresultaten naar de mogelijke werkzaamheid van Z-endoxifen gepubliceerd. Dit zou een eerste stap kunnen zijn naar de registratie van Z-endoxifen als borstkankermedicijn. Hierdoor is onderzoek dat al eerder is verricht naar de productie van Z-endoxifen weer relevant geworden. Nederlandse en Britse onderzoekers hebben enkele jaren geleden ontdekt dat het middel veel goedkoper geproduceerd kan worden dan gedacht. Deze onderzoeksresultaten zijn nu pas gepubliceerd.

Het is belangrijk te beseffen dat deze onderzoeksresultaten niet direct betekenen dat er nu een goedkoop borstkankermedicijn op de markt is. Dit heeft 2 redenen:

  1. Z-endoxifen is nog niet geregistreerd als medicijn. Dit betekent dat artsen het nog niet kunnen voorschrijven. Het proces van onderzoek doen naar de mogelijke werkzaamheid van een stof tot aan de daadwerkelijke registratie als medicijn hiervan, duurt meestal vele jaren. Het genoemde onderzoek eind 2017 was hierbij pas een eerste stap.
  2. De kosten van een medicijn worden maar voor een (klein) deel bepaald door de productiekosten van het medicijn. Dat de productiekosten van Z-endoxifen nu “1.000x goedkoper” zouden zijn, betekent daarom niet direct dat Z-endoxifen als medicijn ook (veel) goedkoper zal worden.

Is dit echt iets nieuws?

De ‘toevallige vondst’ waardoor Z-endoxifen zoveel goedkoper geproduceerd kan worden, is mooi nieuws. De vraag is alleen in hoeverre de productiekosten de prijs van het medicijn daadwerkelijk zullen verlagen. Het is namelijk niet nieuw dat (kanker)medicijnen ‘veel goedkoper’ lijken te kunnen worden.

De te hoge medicijnprijzen worden meestal toegeschreven aan de farmaceutische industrie. Deze industrie baseert de prijs van hun medicijn op verschillende onderdelen. Behalve productiekosten van het medicijn zijn dit bijvoorbeeld de kosten van onderzoek naar het medicijn. Maar ook wat de fabrikant er aan wil verdienen. Al vele jaren vinden artsen en politici dat de farmaceutische industrie onvoldoende openheid geeft over hoe hun prijzen tot stand komen, en daarmee te hoge prijzen aanhoudt. Zo schreef het onafhankelijke Geneesmiddelenbulletin een paar jaar terug al dat “hoge prijzen van geneesmiddelen niet gerelateerd zijn aan de kosten voor onderzoek en ontwikkeling”. En vorig jaar bijvoorbeeld stelden verschillende artsen dat “de kosten van kankermedicijnen drastisch omlaag kunnen als de medische wereld loskomt van de farmaceutische industrie”.

De hoge medicijnprijzen zijn ook politiek gezien een belangrijk onderwerp. Voormalig minister Schippers onderhandelde bijvoorbeeld met farmaceutische bedrijven om de prijs van medicijnen omlaag te krijgen. De huidige minister Bruins schreef in een Kamerbrief dat “de prijsopbouw van de meeste nieuwe, dure geneesmiddelen niet transparant is” en dat hij “zowel de nationale als internationale industrieorganisaties (…) zal aanspreken op hun verantwoordelijkheid hierin”. Daarnaast wordt gekeken of apothekers zelf goedkopere alternatieven kunnen maken voor dure medicijnen. Zo bleek vorige week bijvoorbeeld dat de apotheek van het AMC een bepaald medicijn zelf gaat maken, voor slechts 10% van de kosten die de farmaceut vraagt.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

Uit Nederlands-Brits onderzoek blijkt dat de productiekosten van het zogenaamde Z-endoxifen “1.000x goedkoper” kunnen zijn dan gedacht. Deze stof zou mogelijk als medicijn werkzaam kunnen zijn tegen hormoongevoelige borstkanker. Het onderzoek blijkt echter niet te betekenen dat er nu direct een nieuw én goedkoop medicijn tegen borstkanker beschikbaar is: het zal waarschijnlijk nog enkele jaren duren voor het middel als medicijn kan worden geregistreerd en het is nog de vraag in hoeverre de productiekosten van invloed zullen zijn op de uiteindelijke prijs ervan.

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.