“Lastige patiënt krijgt vaak verkeerde diagnose”
Onlangs stond in NRC Handelsblad een nieuwsbericht waarin staat dat het gedrag van “moeilijke patiënten” artsen zodanig kan afleiden dat zij in sommige gevallen “wel 42 procent meer fouten” maken bij het stellen van een diagnose. Het bericht baseert zich op onderzoek van het Rotterdamse Erasmus Medisch Centrum.
Review door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier
Wat is er op te maken uit de titel?
Een “lastige patiënt” zou vaker een onjuiste diagnose krijgen. Wat is een ‘lastige patiënt’ eigenlijk? En hoe is dit precies onderzocht? Het nieuwsbericht stelt dat artsen meer fouten maken bij het stellen van een juiste diagnose als de patiënt tegenover hen ‘moeilijk’ doet.
Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?
Onderzoekers van het Erasmus MC hebben bekeken of artsen bij het stellen van een juiste diagnose worden beïnvloed door het gedrag van hun patiënt. Het is belangrijk te vermelden dat de patiënten hiervoor niet daadwerkelijk tegenover een arts werden gezet, maar dat de onderzoekers beschrijvingen van patiënten op papier gebruikten.
Er werden zes verschillende patiëntbeschrijvingen opgesteld. Elke beschrijving leidde naar een unieke diagnose, zoals bijvoorbeeld longontsteking of een te snel werkende schildklier. Drie van deze diagnoses waren volgens de onderzoekers ‘simpel’, de andere drie waren ‘complex’. Vervolgens werden van elke patiëntbeschrijving twee verschillende versies opgesteld: één waarbij de patiënt ‘neutraal gedrag’ vertoonde en één waarbij de patiënt als ‘lastig’ werd neergezet. Een ‘lastige patiënt’ was bijvoorbeeld agressief, of liet merken te twijfelen aan de expertise van de arts. Volgens eerdere onderzoeken zou ongeveer 15 procent van de patiënten ‘lastig’ zijn.
Voor het onderzoek werden de patiëntbeschrijvingen voorgelegd aan 63 artsen in opleiding tot huisarts. Zij kregen de opdracht om bij zes patiëntbeschrijvingen (de drie simpele en drie complexe diagnoses) de juiste diagnose te stellen, waarbij ze willekeurig drie neutrale en drie lastige versies kregen voorgelegd. Uiteindelijk bleken de artsen minder vaak de juiste diagnose te stellen als hun patiënt als lastig was beschreven, vooral wanneer het een complexe diagnose betrof. De onderzoekers concluderen daarom dat artsen minder vaak een juiste diagnose stellen bij lastige patiënten, maar geven daarbij wel aan dat nog niet duidelijk is of hun resultaten direct van toepassing zijn op de dagelijkse praktijk.
Is dit echt iets nieuws?
De onderzoekers schrijven in hun artikel dat al langer wordt vermoed dat het gedrag van een patiënt de beoordeling door een arts beïnvloedt, maar dat zij nu de eersten zijn die hier gericht onderzoek naar hebben gedaan.
Nadat het onderzoek met de artsen in opleiding tot huisarts dit vermoeden voorzichtig bevestigde, hebben zij bovendien een vergelijkbaar onderzoek uitgevoerd met artsen in opleiding tot internist. Hieruit bleek opnieuw dat de artsen ‘minder juiste diagnoses’ stelden bij de lastige patiënten. Daarnaast konden de artsen zich van deze patiënten later meer gedragskenmerken en minder ziekteverschijnselen herinneren.
De onderzoekers suggereren daarom dat het omgaan met het gedrag van lastige patiënten de beoordeling van hun ziekteverschijnselen in de weg kan staan. Ze geven daarbij in beide artikelen aan dat nog onderzocht moet worden of de dagelijkse praktijk te vergelijken is met het beoordelen van patiëntbeschrijvingen door relatief onervaren artsen. Het kan namelijk om verschillende redenen best zijn dat artsen in het echt anders op het gedrag van hun patiënt zouden reageren. Het nieuwsbericht in NRC Handelsblad vermeldt dit belangrijke verschil in ‘papieren’ en echte patiënten niet.
Wat kunnen we hier nu concreet mee?
Onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam laat zien dat artsen in opleiding tot huisarts bij het beoordelen van patiëntbeschrijvingen minder vaak een juiste diagnose stellen wanneer de beschreven patiënt lastig gedrag vertoont. Dit komt mogelijk doordat het omgaan met het gedrag van de patiënt ten koste gaat van de beoordeling van diens ziekteverschijnselen.
Het nieuwsbericht in NRC Handelsblad gaat bij het beschrijven van deze resultaten echter voorbij aan het feit dat het hier gaat om papieren beschrijvingen van patiënten. Zoals gesteld door de onderzoekers kan het beoordelen van papieren patiëntbeschrijvingen niet zomaar vertaald worden naar de praktijk van de spreekkamer. Ook is het nog onduidelijk of de beoordelingen van artsen in opleiding overeenkomen met die van meer ervaren artsen. De onderzoekers hopen deze vragen met verder onderzoek te kunnen beantwoorden. Voor nu wijzen zij er op dat artsen zich vooral bewust moeten zijn van de mogelijke invloed die het gedrag van hun patiënt kan hebben op hun diagnostische beoordelingen.
Gerelateerde berichten
Nieuwsbrief
Over Dokter Media
Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.
Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.
Betrouwbare website
Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.