Berichten van Dokter Media

Dokter Media brengt nuance en duiding bij medisch nieuws.

Verlaagt gebruik van antidepressivum de kans op ziekenhuisopname met covid-19?

02 november 2021

Eind vorige week verschenen er verschillende nieuwsberichten over het beschermende effect van een antidepressivum op ziekenhuisopname met covid-19. “Onderzoek in Brazilië wees uit dat het middel de kans op lange ziekenhuisopnames voor mensen met covid-19 met een derde kan verminderen”, meldde het NRC.
Zou dit middel kunnen helpen om de drukte in de Nederlandse ziekenhuizen te verlagen?

Een review door: dr. Frouke Engelaer, arts in opleiding tot specialist interne geneeskunde, en prof. Teun van Gelder, internist-nefroloog en klinisch farmacoloog, Leids Universitair Medisch Centrum
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier


Om welk antidepressivum gaat het?

Fluvoxamine is een geneesmiddel dat al jaren gebruikt wordt voor behandeling van een depressie. Het behoort tot de selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI). De dosering is tussen de 50-300 mg per dag. Het staat niet geregistreerd als een virusremmer, onstekingsremmer of koortsverlagend middel. Hoe het dan toch een gunstig effect zou kunnen hebben bij covid-19 patiënten is onduidelijk, mogelijk verklaart een ontstekingsremmend effect de (beperkte) werkzaamheid. Fluvoxamine geeft veel bijwerkingen waaronder mogelijke verergering van psychische klachten, maag-darmklachten, duizeligheid en slaperigheid. Daarnaast gaat het niet goed samen met een aantal andere geneesmiddelen.

Wat suggereert de kop?

Een bestaand antidepressivum kan helpen om de kans op een ernstig beloop van covid-19 en daarmee noodzaak tot ziekenhuisopname te verlagen. Dat klinkt veelbelovend, en er is zeker behoefte aan een nieuwe manier om de druk op de ziekenhuizen te verlagen. De vraag is echter of dit ook zo geïnterpreteerd kan worden. Heeft het zin om alle mensen die in Nederland positief testen op covid-19 te behandelen met fluvoxamine?

Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?

Het nieuws is gebaseerd op een Braziliaans onderzoek waarvan de resultaten onlangs zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Lancet Global Health. In het onderzoek zijn de effecten onderzocht van behandeling met fluvoxamine (2 keer per dag 100mg) bij niet-gevaccineerde mensen die positief waren getest op covid-19, korter dan 7 dagen klachten hadden en bekende risicofactoren hadden voor een gecompliceerd beloop van de ziekte.
Het effect van de behandeling werd bepaald op basis van de optelsom van enerzijds opname in een ziekenhuis en anderzijds “verblijf in een covid noodopvang gedurende meer dan 6 uur”. Er werden twee groepen vergeleken van ongeveer 750 deelnemers, waarbij de ene groep 10 dagen fluvoxamine kreeg en de controlegroep een placebo.

In de groep fluvoxamine gebruikers was de optelsom van ziekenhuisopname en verblijf in de noodopvang bij 11% van de patiënten aanwezig, in vergelijking met 16% in de controlegroep. Daaruit concluderen de onderzoekers dat deelnemers die fluvoxamine gebruikten een 32% kleinere kans hadden op een ongunstige uitkomst in vergelijking met de controlegroep. Dat percentage is waar de nieuwsberichten op doelen met “een derde minder kans op ziekenhuisopname”.

Maar belangrijk is te vermelden dat dit verschil vooral werd bepaald door de uitkomst “langer dan 6 uur in een covid noodopvang verblijven”. Er was, in tegenstelling tot de suggesties in de nieuwsberichten, géén verschil in het percentage patiënten dat in het ziekenhuis moest worden opgenomen, en evenmin in de duur van de ziekenhuisopnames. Bovendien beschrijft het verschil van 32% een relatief risico. Het absolute risico verschilde maar 5% (16% vs 11%). Dat betekent concreet dat 20 ongevaccineerde patiënten fluvoxamine moeten gebruiken om bij één van hen dit mogelijk iets gunstiger beloop van de ziekte te krijgen.

Is dit echt iets nieuws?

Er is al veel onderzoek gedaan naar de behandeling van covid-19 bij patiënten die reeds zijn opgenomen in het ziekenhuis. Hierbij zijn gunstige effecten gevonden om de duur van ziekenhuisopname te verkorten en de kans op een gecompliceerd beloop met opname op de intensive care te verkleinen. Onderzoek naar behandelingen om ziekenhuisopname te voorkómen lijkt wat minder aandacht te krijgen. Het Braziliaanse onderzoek is echter alleen uitgevoerd bij niet-gevaccineerde mensen, terwijl het grootste gedeelte van de populatie in Nederland inmiddels is gevaccineerd.

Wat kunnen we hier nu concreet mee?

De druk op de Nederlandse ziekenhuizen neemt weer toe nu het aantal covid-19 besmettingen weer stijgt. Een geneesmiddel dat zorgt voor een afname van het aantal ziekenhuisopnames is daarom zeer welkom. Het Braziliaanse onderzoek naar fluvoxamine kent echter verschillende beperkingen. Zorgelijk is bovendien de waarneming dat het aantal daadwerkelijke ziekenhuisopnames niet verminderde. Dat maakt dat de beperkte voordelen waarschijnlijk niet opwegen tegen de nadelen, zoals bijwerkingen van het medicijn.
Wij vermoeden daarom dat  fluvoxamine op dit moment nog niet ingezet zal worden ter voorkoming van ziekenhuisopname bij niet-gevaccineerde patiënten die positief zijn getest voor covid-19. Te verwachten is dat het RIVM en de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB) hierover binnenkort ook een advies zullen uitbrengen.
Wat het effect van fluvoxamine is in een gevaccineerde populatie is niet bekend. Hoe dan ook blijft vaccinatie de meest effectieve manier om ziekenhuisopnames te voorkomen.

Nieuwsbrief

Over Dokter Media

Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.

Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.

Betrouwbare website

Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.