Waarom krijgen artsen boetes voor het voorschrijven van medicijnen aan coronapatiënten?
Vorige maand berichtten verschillende media over boetes voor artsen die niet-geregistreerde medicijnen voorschreven aan coronapatiënten. De 16 beboete artsen hebben tijdens de coronapandemie ivermectine en/of hydroxychloroquine voorgeschreven. Waarom mogen deze medicijnen niet worden voorgeschreven? Hoe zit het eigenlijk met de regels rondom het voorschrijven van niet-geregistreerde medicijnen?
Een review door: Lisanne Krens, ziekenhuisapotheker en klinisch farmacoloog i.o. Maasstad Ziekenhuis, vanuit de samenwerking tussen Dokter Media en de afdeling klinische farmacologie van het Leids Universitair Medisch Centrum.
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier
Wat suggereert de kop?
De afgelopen maanden beboette de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) 16 artsen voor het voorschrijven van niet-geregistreerde medicijnen bij corona. Een arts die 150 keer deze medicijnen voorschreef moet 13.000 euro betalen. Wat zijn niet-geregistreerde medicijnen? En waarom zijn daar boetes voor?
Registratie van medicijnen en off-label voorschrijven
Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) bepaalt welke medicijnen in Nederland op de markt komen. Medicijnen kunnen worden voorgeschreven zodra ze door het CBG zijn geregistreerd voor gebruik bij een of meerdere ziektes. Artsen mogen deze medicijnen niet zomaar voorschrijven voor andere ziektes. Alleen onder bepaalde voorwaarden mogen zij dit toch doen, dat heet dan off-label voorschrijven. Voor off-label gebruik bestaan strenge regels, die zijn vastgelegd in de geneesmiddelenwet. Off-label gebruik is geoorloofd als dit wordt beschreven in richtlijnen of protocollen van artsen. De arts behoort de keuze voor een off-label medicijn te bespreken met de patiënt en hierbij specifiek toestemming te vragen aan de patiënt. Daarnaast dient de arts hiervan verslaglegging te doen in het medisch dossier. Deze toestemming van de patiënt heet informed consent. Hierbij vertelt de arts aan de patiënt dat het medicijn niet geregistreerd is voor de ziekte en vertelt over de mogelijke werkzaamheid en risico’s. Off-label gebruik van geneesmiddelen komt met regelmaat voor. Wanneer de regels overtreden worden kan de IGJ een boete opleggen.
Waar komt dit nieuwsbericht vandaan?
Gedurende de coronapandemie zijn verschillende medicijnen meerdere keren in het nieuws geweest vanwege twijfelachtige werking bij coronapatiënten. Vooral de medicijnen ivermectine en hydroxychloroquine kregen veel aandacht. Ivermectine is geregistreerd voor behandeling van infecties met wormen en huidmijt. Hydroxychloroquine is geregistreerd voor behandeling van onder andere reuma en malaria. Er bestaat geen wetenschappelijk bewijs dat deze middelen werken bij corona. Van hydroxychloroquine is zelfs bewezen dat het níét werkzaam is. Het veroorzaakt soms wel ernstige bijwerkingen, bijvoorbeeld van het hartritme. De Nederlandse richtlijn voor de behandeling van corona raadt het gebruik van hydroxychloroquine en ivermectine expliciet af.
Al in april 2020 kregen een Limburgse huisarts en apotheker een officiële waarschuwing omdat ze hydroxychloroquine voorschreven aan coronapatiënten, terwijl op dat moment het gebruik buiten het ziekenhuis niet was toegestaan (er werd toen nog onderzoek gedaan naar de werkzaamheid). In maart 2021 meldde de IGJ dat ze huisartsen en apothekers zou gaan beboeten als hydroxychloroquine of ivermectine werden voorgeschreven en afgeleverd bij patiënten met corona.
Is dit echt iets nieuws?
In 2021 heeft de IGJ ook een arts beboet voor het onjuist off-label voorschrijven van medicatie bij corona. Dat betrof dezelfde middelen. De richtlijn voor de behandeling van corona raadt gebruik van hydroxychloroquine en ivermectine nog altijd af. De IGJ vindt het buiten de richtlijnen voorschrijven en afleveren van deze medicijnen zo risicovol, dat ze artsen die dat toch deden beboet heeft.
Wat kunnen we hier nu concreet mee?
Tijdens de coronapandemie zijn veel verschillende medicijnen onderzocht. Sommige medicijnen lijken te helpen bij corona. Nieuwe ontwikkelingen volgen elkaar snel op en richtlijnen worden daar regelmatig op aangepast. Bij de behandeling van corona kunnen daarom medicijnen gebruikt worden die (nog) niet geregistreerd zijn, maar alleen als dat in richtlijnen of protocollen staat vastgelegd. Bij middelen die expliciet afgeraden worden, zoals ivermectine en hydroxychloroquine is dit niet toegestaan. Deze regelgeving is uiteindelijk bedoeld om de veiligheid van medicatiegebruik voor patiënten zo goed mogelijk te waarborgen.
Nieuwsbrief
Over Dokter Media
Dokter Media is een platform ter nuancering en duiding van medisch nieuws.
Dokter Media is een initiatief van artsen Tijs Stehmann en Lester du Perron.
Betrouwbare website
Onze website is gecertificeerd door Health On the Net, dat staat voor betrouwbare informatie over gezondheid.