In het kort

0

“Honderden kankerpatiënten onder het mes in ziekenhuizen die te weinig opereren”

Algemeen Dagblad schrijft dat bijna een kwart van alle ziekenhuizen te weinig kankeroperaties uitvoert. De krant baseert dit op landelijke gegevens over operaties bij acht verschillende soorten kanker. Hieruit zou blijken dat vorig jaar “419 kankerpatiënten zijn geopereerd in ziekenhuizen die te weinig ervaring hadden met de operaties”. De patiënten zouden daardoor “nodeloze bloedingen, restweefsel en zelfs overlijden” riskeren.

Medische verenigingen hebben voor verschillende operaties afgesproken wat het minimum aantal operaties is dat een ziekenhuis jaarlijks moet uitvoeren, om zo de kwaliteit van die operaties te garanderen. Van een aantal operaties is bekend dat het risico op complicaties toeneemt naarmate die operatie minder vaak wordt uitgevoerd.

Uit het onderzoek van Algemeen Dagblad zou nu blijken dat bijna een kwart van de Nederlandse ziekenhuizen één of meer van die afspraken niet haalt. Daar kunnen overigens verschillende redenen voor zijn, die niet altijd hoeven te betekenen dat de kwaliteit van de operaties slechter wordt. Met het onderzoek van Algemeen Dagblad is bovendien niet gekeken naar het daadwerkelijke aantal complicaties. Daarom is nu niet direct te stellen dat alle patiënten zijn blootgesteld aan een verhoogd risico op complicaties of overlijden.

Dat neemt echter niet weg dat de krant een belangrijk punt aanstipt: de operatie-afspraken zijn gemaakt om de kwaliteit van zorg te waarborgen; een essentieel belang voor de patiënt die geopereerd moet gaan worden. In de Tweede Kamer wordt daarom aangestuurd op betere samenwerking tussen ziekenhuizen, zodat patiënten altijd worden geopereerd in een ziekenhuis dat voldoet aan de gestelde operatienorm.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“Al jong ongezond leven? Dan meer kans op dementie”

NRC schrijft dat uit onderzoek blijkt dat mensen die al jong ongezond leven, meer kans hebben op dementie. Britse onderzoekers gebruikten de gegevens van bijna 500 70-plussers die al vele jaren meedoen aan een groot onderzoek naar gezondheid. De 70-plussers, die overigens géén dementie hadden, ondergingen onlangs verschillende hersenscans. De uitkomsten van die scans werden vergeleken met hun gezondheidsgegevens – bekende risicofactoren zoals roken, overgewicht, hoge bloeddruk en diabetes – die waren opgeslagen op de leeftijden van 36, 53 en 69 jaar. Hieruit bleek dat bij deelnemers die één of meer van deze risicofactoren hadden, vaker een afwijkende hersenscan werd gezien. Dit verband was het sterkst wanneer de risicofactoren al op 36-jarige leeftijd aanwezig waren. De onderzoekers concluderen daarom dat “een hoger risico op hart- en vaatziekten verband houdt met een afwijkende hersenscan op 70-jarige leeftijd, zeker als het hogere risico al op jonge leeftijd aanwezig is”.

Omdat de onderzoekers dus géén patiënten met dementie hebben onderzocht – ook een afwijkende hersenscan wijst niet direct op dementie – is met dit specifieke onderzoek eigenlijk helemaal niet te concluderen dat ‘op jonge leeftijd ongezond leven leidt tot meer kans op dementie’, zoals NRC schrijft. Van de genoemde risicofactoren is echter al veel langer bekend dat ze leiden tot een grotere kans op het ontstaan van dementie. Het zal daarbij niet verbazen dat dit risico verder toeneemt naarmate de risicofactoren langer bestaan. Het onderzoek bevestigt daarom vooral het algemene advies voor een gezonde leefstijl.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“Hartstichting: zout stimuleert ontstekingen”

Vrijwel alle media schrijven over onderzoekresultaten van het Amsterdam UMC. Voor het onderzoek kregen 11 gezonde jonge mannen gedurende 2 weken een dieet met veel zout (gemiddeld 19 gram zout per dag) en 2 weken een dieet met weinig zout (gemiddeld 2 gram zout per dag). Ten tijde van de hoge zoutinname bleken in het bloed van de mannen verschillende ontstekingsreacties te worden gestimuleerd. De onderzoekers concluderen daarom dat hoge zoutinname leidt tot toename van ontsteking, wat “ons een stapje dichterbij het begrip van de schadelijke effecten van hoge zoutinname brengt”. 

Bij het onderzoek kunnen een paar belangrijke kanttekeningen geplaatst:

  • het onderzoek is uitgevoerd bij slechts 11 gezonde proefpersonen, wat de resultaten niet direct toepasbaar maakt op de algemene bevolking
  • de zoutinname was gedurende het onderzoek ofwel zeer hoog ofwel zeer laag, wat niet overeenkomt met gebruikelijke dagelijkse zoutinname
  • het is nog niet bekend of de gestimuleerde ontstekingsreacties ook daadwerkelijk leiden tot meer ziekteverschijnselen
  • met het onderzoek is niet te bepalen vanaf welke zoutinname de mogelijke schadelijke effecten optreden

Ondanks bovenstaande kanttekeningen geven de resultaten wel aanleiding tot verder onderzoek naar zoutinname en ontstekingsreacties. Omdat ontstekingsreacties een belangrijke rol lijken te spelen bij hart- en vaatziekten, nemen de onderzoekers hier alvast een voorschot op door te stellen dat “zout op die manier slagaderverkalking zou kunnen verergeren”. Of dit daadwerkelijk het geval is en welke zoutinname in dat opzicht nog ‘veilig’ is, zal nog moeten blijken.

Het is overigens al langer bekend dat een hoge zoutinname ongezond is. Om die reden adviseert het Voedingscentrum een maximale zoutinname van 6 gram per dag.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“‘Een tia wordt te vaak onderschat'”

De Telegraaf schrijft over promotieonderzoek van huisarts-onderzoeker Faas Dolmans, waaruit blijkt dat “mensen die klachten hebben die duiden op een tia veel te lang wachten met het zoeken van medische hulp, terwijl het vaak de voorbode is van het ernstigere herseninfarct”. Dolmans wijst op de verschillende verschijnselen die kunnen duiden op een tia, die ook anders kunnen zijn dan de ‘klassieke’ kenmerken zoals een scheve mond, verwarde spraak of lamme arm. Hij benadrukt daarbij het belang van vroege herkenning, om schade door een beroerte te voorkómen. Daarnaast adviseert hij huisartsen bij het vermoeden van een tia direct bloedverdunners voor te schrijven, wat in de huidige richtlijn onvoldoende zou worden aangemoedigd.
Mensen die mogelijk een tia doormaken of dat bij een ander herkennen, worden geadviseerd direct contact op te nemen met hun huisarts, huisartsenpost of 112 te bellen.

Morgen 29 oktober is het ‘Wereld Beroerte Dag’. De berichtgeving over het promotieonderzoek sluit daarmee aan bij de extra aandacht voor het onderwerp.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“‘Ex-voetbalprofs 3,5 keer zoveel kans op dementie'”

Verschillende media schreven onlangs over onderzoek naar het verband tussen voetballen en dementie. Schotse onderzoekers vergeleken de gezondheidsgegevens van bijna 8.000 ex-voetballers met die van zo’n 23.000 niet-voetballers. Hieruit bleek dat de ex-voetballers bijna 3,5 keer vaker overleden aan dementie dan de niet-voetballers.
Met het onderzoek is niet vast te stellen dat het (koppen tijdens het) voetballen de oorzaak is van de dementie. Opmerkelijk was bijvoorbeeld dat er geen verschil was tussen keepers – die doorgaans weinig ballen koppen – en veldspelers. Ook werden de ex-voetballers gemiddeld ouder dan de niet-voetballers, wat een andere verklaring kan zijn voor het vaker voorkomen van dementie.

Het onderzoek zal niet direct aanleiding geven om het koppen te verbieden, al sluit het wel aan bij de langer bestaande vermoedens dat koppen schadelijk kan zijn voor de hersenen. De Nederlandse voetbalbond is vorig jaar een onderzoek gestart naar de impact van koppen bij jonge voetballers.

Lees voor meer informatie ook dit uitgebreidere bericht van onze collega’s van Gezondheid en Wetenschap.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“Alzheimer-medicijn lijkt aan te slaan: ‘Dit is een mega-stap’”

Vrijwel alle media schrijven over een mogelijk nieuw medicijn tegen de ziekte van Alzheimer. Dit nadat een medicijnfabrikant bekendmaakte dat het toestemming heeft gevraagd om het middel ‘aducanumab’ op de Amerikaanse markt te brengen. Het medicijn kan de ziekte niet genezen, maar zou het ziekteproces mogelijk kunnen vertragen.
Eerder dit jaar bleek nog dat het medicijn onvoldoende werkte, waarna onderzoek naar de werkzaamheid werd gestopt. Uit “een nieuwe analyse van aanvullende gegevens” zou nu blijken dat het medicijn toch wel zou werken.
Het is belangrijk hier direct enkele kanttekeningen bij te plaatsen:

  1. De onderzoeksresultaten waar de werkzaamheid uit zou blijken, zijn nog niet gepubliceerd (en dus niet openbaar om onafhankelijk te worden beoordeeld)
  2. Het medicijn zou een verbetering geven van de score die patiënten behaalden op een score-lijst voor onder meer het denkvermogen (die verbetering noemt men ‘statistisch significant’). Dat betekent echter nog niet direct dat de patiënten zich ook merkbaar beter gaan voelen door het medicijn (dat noemt men ‘klinisch relevant’)
  3. Het zal naar verwachting nog lange tijd duren voor het medicijn, als het inderdaad werkzaam blijkt, op de Europese markt beschikbaar komt

De ziekte van Alzheimer is op dit moment nog niet te genezen of af te remmen. Er zijn wel enkele medicijnen beschikbaar, maar die onderdrukken alleen sommige ziekteverschijnselen. Beschikbaarheid van een medicijn dat het ziekteproces merkbaar zou vertragen, zou daarom inderdaad een grote stap zijn. Voor daar daadwerkelijk sprake van is, zullen allereerst de volledige onderzoeksresultaten openbaar gemaakt moeten worden. Dit zal naar verwachting aan het eind van dit jaar gebeuren.

Lees voor meer informatie ook dit uitgebreidere bericht in NRC, of dit artikel in Medisch Contact.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“Met gekweekte tumor voorspellen of chemo aanslaat”

“Voor het eerst is het gelukt vooraf te voorspellen of een chemotherapie wel of niet gaat aanslaan bij kankerpatiënten”, aldus NRC. Op basis van tumorweefsel van patiënten met uitgezaaide darmkanker ‘kweekten’ onderzoekers ‘mini-tumoren’, zodat zij in het laboratorium konden ‘uitproberen’ wat de reactie van de tumorcellen op bepaalde chemotherapie zou zijn. Hiermee hoopten zij van tevoren te kunnen bepalen bij welke patiënten chemotherapie zeker níet zou werken, zodat die patiënten nare bijwerkingen bespaard zouden kunnen blijven. Van het middel irinotecan bleek vrij goed te kunnen worden voorspeld of het (vrijwel) zeker géén effect zou hebben op de tumor. Andersom was dit niet het geval: als de mini-tumor goed reageerde op het middel was dit niet per se het geval bij de tumor in de patiënt. Bij de andere chemotherapie (5-fluorouracil en oxaliplatin) kon niet worden voorspeld of deze wel of niet zou aanslaan. De onderzoekers stellen daarom dat hun methode op dit moment alleen gebruikt zou kunnen worden om te voorspellen of irinotecan níet werkzaam zal zijn. Het is dus nog geheel niet te voorspellen of een chemotherapie zeker wél zal werken, zoals het nieuwsbericht suggereert.
Het is belangrijk te vermelden dat dit onderzoek zich in een nog experimentele fase bevindt. Zo bleek het bijvoorbeeld bij een op de drie patiënten niet mogelijk om een ‘mini-tumor’ te kweken. Volgens NRC hopen de onderzoekers “dat de mini-tumortest uitgebreid kan worden naar andere soorten kanker en dat er in de toekomst ook de werking van experimentele medicijnen op kan worden getest, voordat ze aan de patiënt worden gegeven.” Voor nu zal eerst nog moeten blijken of de onderzoeksresultaten op grotere schaal bevestigd kunnen worden voor de eerste toepassing in de dagelijkse praktijk zal kunnen plaatsvinden.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“Kunstbaarmoeder geeft extreem vroeg geboren baby grotere overlevingskans”

Het Algemeen Dagblad schrijft dat “een kunstbaarmoeder de overlevingskansen van veel te vroeg geboren baby’s flink kan vergroten”. Dit nieuws blijkt zeer voorbarig: er is een Europese subsidie beschikbaar gemaakt zodat drie artsen van de Technische Universiteit Eindhoven en het Maxima Medisch Centrum aan een prototype van zo’n kunstbaarmoeder kunnen werken. Het doel is om binnen vijf jaar een werkend prototype te hebben. In 2018 presenteerden deze artsen al een ‘symbolisch ontwerp’ van deze baarmoeder.
Het is overigens niet een geheel nieuw idee: in 2017 slaagden Amerikaanse wetenschappers er in om acht te vroeg geboren lammetjes twee tot vier weken in een kunstbaarmoeder te laten leven. Op dit moment is een kunstbaarmoeder voor te vroeg geboren baby’s echter (nog) geen realiteit. Laat staan dat nu al te stellen is dat zo’n kunstbaarmoeder “vroeg geboren baby’s een grotere overlevingkans geeft”: het zal naar verwachting nog jaren duren voordat blijkt of dit inderdaad het geval is.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“Rel om vleesadvies dat kankerrisico bagatelliseert”

NRC schrijft over nieuw onderzoek naar de gezondheidseffecten van het eten van rood vlees. Het onderzoek zou “dynamiet in de discussie over vleesconsumptie” zijn. Volgens de Volkskrant zou het onderzoek “internationaal ophef en verwarring” veroorzaken.
Een grote groep onderzoekers heeft het verband tussen het eten van rood of bewerkt vlees en het risico op kanker en hart- en vaatziekten opnieuw uitgebreid onderzocht. Hun bevindingen daarbij zijn terug te brengen tot de volgende twee conclusies:

  1. Het is erg onzeker dat het eten van rood of bewerkt vlees daadwerkelijk de directe oorzaak is van een verhoogd risico op kanker of hart- en vaatziekten
  2. Mocht dit directe effect daadwerkelijk bestaan, dan geeft het maar een kleine verhoging van het risico op deze ziekten

De onderzoekers stellen daarom “dat de huidige dieetadviezen kunnen blijven gelden en niet verder hoeven worden aangescherpt”. Dit betekent echter niet dat zij daarmee zeggen dat “vlees minderen om gezondheidsredenen niet noodzakelijk is” zoals NRC stelt, of dat mensen nu weer “gerust rund, varken, schaap en geit kunnen eten”, zoals de Volkskrant schrijft. Het advies blijft, ook volgens dit nieuwe onderzoek, om beperkte hoeveelheden rood of bewerkt vlees te eten.
Omdat veel Nederlanders meer vlees eten dan geadviseerd wordt, stelt het Voedingscentrum in een reactie op het nieuws wel dat “minder vlees eten nodig blijft”. Ook hun conclusie is echter dat de adviezen uit het onderzoek gewoon aansluiten bij de huidige dieetadviezen en dus niet voor ophef en verwarring zouden hoeven zorgen.

Lees voor meer informatie bij dit nieuwsbericht deze reactie van het Voedingscentrum.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“Longartsen: Geen enkele e-sigaret Nederland meer in”

Vrijwel alle landelijke media melden vandaag dat Nederlandse longartsen geen e-sigaret meer willen zien. Het nieuwsbericht is gebaseerd op uitspraken van longarts en tevens voorzitter van de Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) in het Algemeen Dagblad: “Wij willen dat er geen enkele e-sigaret Nederland meer in komt. Bij een totaalverbod op elektronische sigaretten hangen we de vlag uit.”
Aanleiding voor deze uitspraken is de recente berichtgeving over de mogelijke risico’s van het gebruik van de e-sigaret. In september van dit jaar meldde Nieuwsuur op basis van informatie van de NVALT de eerste mogelijke gevallen van een onbekende longziekte bij gebruikers van de e-sigaret. De oorzaak van deze onbekende ziekte was niet met zekerheid de e-sigaret, maar volgens de voorzitter van de NVALT was de “waarschijnlijkheid heel groot”. Het Amerikaanse agentschap Food and Drug Administration (FDA), dat de kwaliteit van het voedsel en de medicijnen in brede zin controleert, doet momenteel onderzoek naar het gebruik van de e-sigaret en adviseert nu geen e-sigaretten die de stof THC bevatten te gebruiken.
Overigens schreef Dokter Media al eerder over de rol van de e-sigaret bij stoppen met roken: deze is onduidelijk en wordt voorlopig door huisartsen niet geadviseerd. In dat bericht benadrukten wij ook het risico van onzekerheid over langetermijneffecten van gebruik van de e-sigaret.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“‘Mogelijk kankerverwekkende’ maagzuurremmers teruggeroepen”

Meerdere media waaronder De Telegraaf melden dat “een groot deel van de maagzuurremmers met ranitidine wordt teruggeroepen van de Nederlandse markt”. Ranitidine is een medicijn dat zowel op recept als vrij verkrijgbaar is.
Medicijnfabrikanten moeten al hun medicijnen onderzoeken op mogelijke verontreiniging. Nu blijkt dat ranitidine op verschillende plekken wereldwijd verontreinigd is met de “mogelijk kankerverwekkende” stof NDMA. Het is niet zeker of de ranitidinegeneesmiddelen die in Nederland verkrijgbaar zijn ook verontreinigd zijn. Volgens de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd wordt het risico voor gebruikers van ranitidine op basis van de huidige beschikbare informatie ingeschat als “zeer klein”. Voor alle zekerheid worden nu alle middelen met ranitidine teruggeroepen. Mensen die ranitidine op recept hebben gekregen worden hierover geïnformeerd door hun apotheek. Soms wordt ranitidine ook zelf gemaakt door een apotheek. Het gaat dan om een drank met ranitidine, met name gebruikt door kinderen. De grondstof die daarvoor nodig is, valt in sommige gevallen ook onder de terugroepactie.
Volgens het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen is het onvermijdelijk dat er nu een tekort aan ranitidine ontstaat, maar zijn er voldoende alternatieve geneesmiddelen beschikbaar.

Lees voor meer informatie dit uitgebreide bericht op de website van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier

0

“Keizersnedebaby’s hebben meer ongunstige darmbacteriën”

NRC meldt dat “in de darmen van baby’s die via een keizersnede zijn geboren meer ziekteverwekkende en minder gezonde bacteriën zitten”. Een Brits onderzoek laat inderdaad zien dat, ten opzichte van een vaginale bevalling, de samenstelling van darmbacteriën bij pasgeborenen die via een keizersnede geboren zijn verschilt. De onderzoekers hebben echter niet gekeken naar wat dit betekent voor de gezondheid van deze kinderen. Zij concluderen dus ook niet – zoals NRC suggereert – dat hierdoor “astma en allergieën vaker voorkomen”.
Een hoogleraar microbiologie stelt daarom in reactie op het nieuws: “Wat deze bevindingen betekenen voor het latere leven (..) moeten volgende studies uitwijzen.”

Onlangs verschenen berichten die onterecht suggereerden dat een keizersnede de kans op autisme en ADHD verhoogt. Lees daar meer over in dit bericht van onze collega’s van Gezondheid en Wetenschap.

Geschreven door: redactie
Link naar nieuwsbericht: klik hier
Link naar originele bron: klik hier